نقد و تحلیل روانشناسی فیلم «هنوز فردایی هست»
نقد روانشناسانه فیلم «هنوز فردایی هست»؛ سفری به عمق روابط سمی و امید به تغییر
فیلم «هنوز فردایی هست» ساخته پائولا کورتلسی، داستان زنی به نام دلیارا روایت میکند که در ایتالیای پس از جنگ جهانی دوم با همسر خودخواه و بیتوجهش زندگی میکند.
این فیلم با استفاده از روایت روانشناختی و فضاسازی سینمایی، تصویری ملموس از تأثیرات روابط ناسالم بر روان انسان و قدرت امید برای تغییر ارائه میدهد.
در این مقاله، نقد روانشناسانه این فیلم از منظر روانشناسی اجتماعی، تحلیل شخصیتها، و تأثیرات روانی روابط سمی مورد بررسی قرار میگیرد.
نام فیلم به انگلیسی :
There’s Still Tomorrow
نام فیلم به ایتالیایی :
C’è ancora domani
روابط سمی؛ نگاهی به زندگی دلیا
روابط سمی به تعاملاتی گفته میشود که در آن یک یا هر دو طرف احساس تخریب روانی یا عاطفی میکنند.
شخصیت دلیادر فیلم، زنی خانهدار و مادر سه فرزند است که با همسرش ایوانو زندگی میکند.
ایوانو فردی خودخواه است که با رفتارهای بیتوجه و بیاحترامی به نیازهای عاطفی دلیا، او را در چرخهای از تنش روانی قرار داده است.
تحلیل روانشناختی دلیا
دلیا، نماینده زنانی است که در روابط ناسالم گرفتار شدهاند. او در ابتدا نقش زنی مطیع را پذیرفته که احساساتش سرکوب شده است.
اما با پیشرفت داستان، درک او از موقعیتش تغییر میکند و به سمت بازسازی خود پیش میرود.
بر اساس نظریههای روانشناسی، دلیادچار فرسودگی روانی شده است. علائم این وضعیت شامل احساس خستگی مداوم، کاهش عزت نفس، و وابستگی عاطفی به فردی است که برایش مضر است.
نقش ایوانو در رابطه
ایوانو، همسر دلیا، نمادی از فردی با ویژگیهای اختلال شخصیت خودشیفته است.
او فاقد همدلی و درک عواطف دیگران است و نیازهای خود را بر هر چیز دیگری مقدم میداند.
این ویژگیها سبب ایجاد چرخهای از خشونت روانی میشود که دلیارا در وضعیت پیچیدهای از احساس وابستگی و تخریب نگه میدارد.
مارچلا: نگاه منتقدانه به خشونت و پدرسالاری
مارچلا به عنوان نوجوانی که در محیطی پر از تنش و خشونت رشد کرده، شاهد رفتارهای تحقیرآمیز و آزاردهنده پدرش، ایوانو، نسبت به مادرش، دلیا، است. این تجربیات تأثیر عمیقی بر روان او گذاشتهاند.
مارچلا با نگاهی منتقدانه و همراه با انزجار، رفتارهای پدرش را زیر نظر میگیرد.
این نگاه نه تنها نشاندهنده بلوغ فکری اوست، بلکه بازتابی از احساسات پیچیدهای مانند ترس، خشم و ناامیدی است که در مواجهه با این شرایط در او شکل گرفتهاند.
از منظر روانشناختی، مارچلا در موقعیتی دشوار قرار دارد:
او از یک سو مادرش را قربانی میبیند و از سوی دیگر، از اینکه مادرش در برابر این خشونتها مقاومت نمیکند، احساس ناامیدی و حتی خشم میکند.
این احساسات متضاد باعث ایجاد تنش در رابطه مادر و دختر میشود.
مارچلا از یک طرف دلیا را دوست دارد و از او حمایت میکند، اما از طرف دیگر، از اینکه مادرش به نظر میرسد تسلیم این شرایط شده، احساس شرم و ناراحتی میکند.
موازیسازی بین مارچلا و دلیا: چرخههای تکرارشونده خشونت
فیلم با ظرافت رابطه مارچلا و دلیا را به عنوان دو نسل از زنان در یک جامعه پدرسالار به تصویر میکشد.
مارچلا، با وجود جوانی، بهوضوح میبیند که چگونه ساختارهای اجتماعی و فرهنگی، زنان را در چرخههای خشونت و وابستگی گرفتار میکنند.
نامزدی او با جولیو، مردی از طبقه متوسط، این ترس را در او تقویت میکند که مبادا سرنوشتی مشابه مادرش داشته باشد.
این ترس نه تنها نشاندهنده آگاهی او از نابرابریهای جنسیتی است، بلکه بازتابی از اضطراب عمیق او نسبت به آیندهاش است.
مارچلا به عنوان نمادی از نسلی جدید، امید به تغییر را در خود حمل میکند، اما این امید با ترس از تکرار تاریخ همراه است.
او از یک طرف میخواهد از مادرش محافظت کند و از طرف دیگر، میترسد که خودش نیز در دام همان الگوهای
تأثیر روابط سمی بر روان انسان
فیلم «هنوز فردایی هست» نشان میدهد که چگونه روابط ناسالم میتوانند تأثیرات عمیقی بر روان انسان بگذارند. این تأثیرات شامل:
1. کاهش عزت نفس:
دلیابه دلیل رفتارهای ایوانو احساس میکند که بیارزش است. این موضوع در رفتارهای منفعلانه او نمایان میشود.
2. افزایش اضطراب:
زندگی با فردی که هیچ ثباتی در رفتارش ندارد، باعث افزایش اضطراب دلیاشده و توان او را برای تصمیمگیری صحیح کاهش داده است.
3. احساس تنهایی:
دلیادر خانهای پر از تنش و بیتوجهی زندگی میکند که او را از ارتباطات عاطفی سالم محروم کرده است.
امید و تغییر؛ پیام اصلی فیلم
یکی از پیامهای کلیدی فیلم، امید به تغییر است. دلیادر طول فیلم متوجه میشود که باید برای بهبود زندگی خود اقدام کند.
این تغییرات بهتدریج اتفاق میافتند و او را از زنی منفعل به فردی مقاوم و متکی به خود تبدیل میکنند.
نظریههای روانشناسی در مورد تغییر
طبق نظریه رشد پس از ضربه (Post-Traumatic Growth)، انسانها میتوانند پس از تجربه بحران، به یک نسخه قویتر از خود تبدیل شوند. دلیا با یافتن توانایی درونی خود برای مقابله با ایوانو و بازسازی زندگیاش، این نظریه را به تصویر میکشد.
نقش زنان در جامعه پس از جنگ
فیلم به زیبایی نقش زنان در جامعهای که مردسالاری بر آن حاکم است را نشان میدهد.
دلیا بهعنوان زنی که در جامعهای سنتی زندگی میکند، با محدودیتهای اجتماعی روبرو است. این فیلم بازتابدهنده مسیری است که بسیاری از زنان برای رهایی از این محدودیتها طی میکنند.
فضاسازی و تأثیر آن بر روایت
کورتلسی با استفاده از فیلمبرداری سیاه و سفید، حس و حال ایتالیای پس از جنگ را بهخوبی منتقل کرده است. این تکنیک باعث میشود تماشاگران بیشتر در فضای داستان غرق شوند و احساسات شخصیتها را بهتر درک کنند.
درسهایی از فیلم
1. ضرورت قطع روابط ناسالم:
دلیانشان میدهد که برای بازیابی سلامت روان، گاهی لازم است از روابط ناسالم فاصله گرفت.
2. اهمیت حمایت اجتماعی:
دلیادر نهایت با یافتن شبکهای از حمایت، به بازسازی زندگی خود میپردازد. این نشاندهنده اهمیت حمایت اجتماعی در بهبود وضعیت روانی است.
3. توجه به سلامت روان زنان:
فیلم به اهمیت توجه به مشکلات روانی زنان در جوامع سنتی میپردازد.
نتیجهگیری
«هنوز فردایی هست» فراتر از یک داستان سینمایی، سفری به عمق روابط انسانی و تأثیرات روانی آن است. این فیلم با پرداختن به موضوعات مهمی همچون روابط سمی، قدرت تغییر، و نقش زنان در جامعه، الهامبخش مخاطبان برای تأمل در مورد مسائل روانشناختی و اجتماعی است.
پیام اصلی فیلم این است که با وجود تمام مشکلات، همیشه فردایی برای تغییر و بهبود وجود دارد.
سوالات متداول:
1. چگونه فیلم «هنوز فردایی هست» به موضوع روابط سمی میپردازد؟
این فیلم با نشان دادن تأثیرات روابط ناسالم بر شخصیت دلیا، مخاطبان را با عمق این مسئله آشنا میکند.
2. پیام روانشناسانه فیلم چیست؟
فیلم به مخاطبان نشان میدهد که تغییر و بهبود همیشه ممکن است، حتی در سختترین شرایط.
3. چه نظریههای روانشناسی در فیلم مطرح شدهاند؟
فیلم از نظریههایی همچون رشد پس از ضربه و تأثیر روابط سمی بر سلامت روان بهره میگیرد.
4. چرا فیلمبرداری سیاه و سفید انتخاب شده است؟
این تکنیک برای نشان دادن فضای دوران پس از جنگ و انتقال احساسات عمیق شخصیتها استفاده شده است.
