بررسی مد و ترند در نوجوانان

مدت زمان تخمینی مطالعه: 11 دقیقه

بررسی مد و ترند بر نوجوانان و جوانان

جوانان گنگستر آملی و تاثیر پذیری از یک آهنگ شمالی …

چند وقته که در اینستاگرام و شبکه های مختلف اجتماعی با یک آهنگی ترند شده مواجه میشوم که خیلی از جوانان از هر صنف و سنخیتی دارن باهاش لبخونی میکنند و یه عالم گنگستر شهر آمل پدید اومده :))

یا به اصلاح دابسمش این آهنگ مد شده رو در فضاهای مختلف به اشتراک میگذارند!

بعد که رفتم تعداد هشتگ هایی که از این آهنگ و گنگسترهایی که بعد این آهنگ پدید اومدن رو دیدم 😊 ارقام به شدت انفجاری بود.

ولی واقعا چی میشه که یک آهنگ با این سبک و سیاق در بین نوجوان ها و جوانان انقدر ترند میشه؟؟

اول میخوام به مفهوم مد و مدگرایی در بین جوان ها و نوجوان ها بپردازم ، یک روز لباس خیلی بلند با تم سیاه و سفید مد میشود و روز دیگه شلوار های خیلی کوتاه

اگر از همه افرادی که عادت کرده اند رفتار و نوع سبک لباسشون رو بنا به آخرین مدل تنظیم کنند بپرسیم که چرا این کار رو کردید، یا مثلا چرا این تتو یا این کلمه رو روی لباست انتخاب کردی، به سختی میتونند پاسخ قانع کننده ای به ما بدهند ،

و غالبا از این مدل پاسخ ها دارن :

خب قشنگه

یا مثلا : برای این که مده

یا مثلا : همه دارن انجام میدن خب

این پاسخ ها گرچه سطحی به نظر میرسندن اما در یک تحلیل روانشناختی نشان میده که نوعی از ” تعلق گروهی ” ، ” نوجویی ” ، ” تنوع طلبی ” و گرایش جوانان به ” امروزی شدن ” هستش

و کاملا یک پدیده ی طبیعی و بهنجار در جهت ارضای این نیازها حساب میشه . ا

اما از اونجا که همراه چیزایی که مد میشه ، شیوه های رفتاری ، هنجاری و ارزش های خاصی در بین جوانان و نوجوانان زیاد میشه این مساله قابل تامل تر از قبل برای ما خودنمایی میکنه

چرا که این مد میتونه عاملی باشه برای یک انتقال هنجار و ارزشی از جامعه ای به جامعه ی دیگه ، و حتی از یک مقطع زمانی به یک مقطع دیگه !!

فکر کنم متوجه منظور من شدید .

یک نکته ی مهم رو بگم که :

مدها و هر چیزی که ترند میشه الگوهای فرهنگی هستند که توسط بخشی از جامعه ، پذیرفته میشه و دارای یک دوره زمانی نسبتا کوتاهیه و سپس فراموش میشه

پس اتفاق ترندگونه یا مد شده یعنی یک فرد سبک لباس یا خوندن یه آهنگ یا هر چیز دیگه ای که فکرش رو کنید رو طبق آخرین الگوها تنظیم میکنه و به محض الگوی جدیدی در یک جامعه از اون پیروی میکنه .

به نظرتون گستره ی ترند و مد کجاست ؟

با اینکه کل بخش های زندگی اجتماعی ما رو در بر میتونه بگیره ولی پوشاک و سبک آرایش شاخص ترین کالاهای مد شونده حساب میشن .

عوامل و زمینه های روانشناختی مدگرایی و تقلید آهنگ در جوانان

علاوه بر اثرات تاریخی و اجتماعی که میتونه در مدگرایی اثر داشته باشه ، یک سری اصول و سازه های روانشناختی وجود داره که اونها رو میخواهم باهاتون بررسی کنم .

• تنوع طلبی و نوگرایی

نوجوانی و در اوجش جوانی یک بخش تازه ای در زندگی و شروع به ورود جهانی پر از شور و رنگ هستش ، که غرایز طبیعی ما در شکل دهی این فضا به شدت میتونه موثر باشه .

استقلال طلبی ، تنوع دوستی ، هیجان خواهی ، نقد گذشته و به سمت اتفاقای جدید و نو از جمله ویژگی های جوانی هستش که به شدت ، رفتارهای ما رو تحت تاثیر قرار میده .

تمایل به امروزی شدن و نوگرایی به درجات مختلف در هر نوجوان وجود داره و شکستن قالب های موجود ، فاصله گرفتن از هنجار های پیشین و رسیدن به هویتی متمایز از کسانی که پیش از او بوده اند و همچنین گرایش به فاصله گرفتن از والدین در این دوره شکل میگیره

• مدگرایی و همانندسازی

همانندسازی در روان تحلیلگری به فرایندی ناهشیار اطلاق میشه که فرد ، طی اون ، ویژگی های فرد دیگر رو برای خودش سرمشق قرار میده و با تقلید از نگرش ها و ویژگی رفتاری اون فرد ، احساس میکنه که مقداری از قدرت و کفایت اون فرد رو به دست میاره .

منبع اصلی همانندسازی در دوران کودکی ، والدین هستند ، چون کودک ، اولین و بیشترین برخورد رو در زندگی با والدین خودش داره ، اما در نوجوانی که فرد از والدینش فاصله میگیره ، الگوهایی رو که خودش رو با اون شبیه سازی کرده از دست میده و در درون یک حالا برزخی برایش ایجاد میشه

چنین برزخ و خلا باید از طریق یافتن الگوهای دیگر ، یعنی از طریق همانندسازی های جدید با دیگری ، پر شود .

به اعتقاد روانشناسان ، همین خلا و احساس نا امنی ناشی از آن باعث میشه که نوجوان در مسیر خود به راه حل هایی متوسل شه که این راه حل ها از طریق همانندسازی با شخصیت هایی هست که الگوی نوجوان و جوان قرار میگیرند . این شخصیت های میتونند شخصیت های معروف اینستاگرامی ، سلبریتی ها ، شخصیت های معروف گذشته ، هنرپیشه های سینما ، نوازندگان و خواننده ها و … باشند

این نکته اینجا مهم میشه که مثلا این آهنگه

اگه مه یار نباشی خل بومه!

من اراذل بومه گنگستر شهر آمل بومه!

بخاطر اینکه افرادی معروف این اجرا رو داشتند بقیه هم به تاثیر پذیری این داستان این کار رو ادامه دادند .

برای مثال رقص معروف ونزدی که خود خواننده لیدی گاگا هم از این آهنگی که برای خودش بود برای خودش این رقص رو انجام داد . و تحت تاثیر این اثر گذاری قرار گرفت

• رقابت و چشم و همچشمی با دیگران

انگیزه رقابت و چشم و هم چشمی با دیگران ، از دیگر عوامل پیروی از مد در بین جوانان و نوجوانان محسوب میشه . این انگیزه در همه افراد وجود داره و به گونه های محتلف بروز میکنه . رقابت اگر در زمینه های مثبت جهت داده شه ، باعث پیشرفت و رشد و تکامل معنوی فردی میشود . اما اگر جهتگیری آن به سوی امور مادی و مد پرستی باشه و فرد، سعی کنه از لحاظ ظاهر از دیگران عقب نمونه ، سرانجام خوبی نخواهد داشت .

• مدگرایی و التزام های ناشی از دوستی

یکی از عوامل پیروی از مد در بین جوانان و نوجوانان ، ترس و نگرانی از مجازات های خصوصا غیر رسمی از سوی دوستان است !!!

پس تحقیر و تمسخر ، پوزخند سزدن و متلک گفتن اطرافیان و ترس از اونها ، باعث میشه که جوانان و نوجوانان از مد های رایج پیروی کنند .

• مدگرایی و جلب توجه دیگران

افرادی هستند که با تعویض و تغییر هر روزه لباس و آرایش خود و خریدن لباس های گران قیمت و مد روز ، یا انجام دادن کارهای عجیب و غریب در اینستاگرام و تیک تاک و … درصدد جلب توجه دیگران بر می آیند . استفاده از لباس های خیلی براق و عجیب ، جوراب های شبیه تور ماهی گیری ، کفش های پاشنه بلند و عجیب (چیزی که جدیدا در اپال دیده میشه و نوجوانانی با تیپ های عجیب و غریب هستند . ) آرایش های خیبی تند با رنگ های غیر طبیعی که بیشتر از همه در بین جوانان و به خصوص دختران رایج است ، باعث جلب توجه دیگران شده ، نگاه هایی رو به خود معطوف میکنه.

• مدگرایی و تشخص طلبی

برتری جویی و تشخص طلبی از دیگر عوامل پیدایش مد در بین جوانان است . افرادی که خودشون رو برتر از دیگران و مربوط به قشر مرفه جامعه میدانند ، سعی میکنند این برتری در گویش ، لباس پوشیدن ، محیط آرایی و سبک آرایش و وسایل و … نشان دهند و بخاطر همین مدهای جدید مطرح میشه

و این وسیله نشون دهنده ثروت ، شخصیت و اندیشه خاص هستش.

بخاطر همین که یک مد جدید میاد یکسری افراد سراع این مد میروند چون مد قدیمی اونها رو از طبقات دیگر جامعه متمایز نمیکنه

آسیب شناسی مد گرایی در جوانان

مدگرایی اگرچه ریشه در نیاز های طبیعی جوانان داره و برخواسته از روحیه ی نو گرانه ی اون ها است ، اما به لحاظ این که مدها و مدل های نمایانگر علایق و ارزش های مسلط یک زمان و یک قشر خاص هستند و افزون بر اون، میبینیم که امروزنه جوانا از مدهایی پیروی میکنند و ناخواسته به ناهنجاری روی می آورند که چه بسا با فرهنگ و ارزش های اجتماعی ما در تضاد است ، پس میتوان گفت که مدگرایی در جامعه ما تاحدود زیادی کارکرد منفی به خود گرفته و پیامد های آن ، به شدت ، جوانان ما رو تهدید میکنه

پیامد های منفی مدگرایی

با توجه به این که بیشتر مدهای رایج در بین جوانان و نوجوانان برگرفته از الگوهای بیگانه و غیر خودی است ، میتوان گفت که مدگرایی به معنای جدید اون ، نوعی از خود بیگانگی و تقلید از فرهنگ متفاوت رو القا میکنه ، تا اونجا که الان بعضی از جوانان از نوک با تا سرشون غربی یا شرقی (از جنس کره ای ها ) است و حتی وقتی نگاه میکنی ، میبینی کلمات یا جملاتی بر روی لباس یا آینه ماشین یا کمد و آینه شخصیشان نوشته شده که کمتر ارتباطی با زندگی شخصی یا آرمان ها و علایق فردی آنها داره و گاه حتی معنای آن رو نیز به درستی نمیدونیم و شاید اگر بدونند ، موجب شگفتی ، خنده یا ناراحتی شون میشه

مثل همین آهنگه unholy که خیلی معروف شده و خیلی خیلی مفهوم نامناسب  داره ولی به صورت عیان همه جا داره پخش میشه

یا خیلی از عناوینی که روی لباس ها و هودی ها هست و معانی به شدت زننده و نامناسبی دارند .

این چیزی است که از مدگرایی یا مد پرستی جوانان امروز به چشم ما می آید ، چیزی که شاید بتوان گفت تا حد زیادی ناشی از تقلید کورکورانه و غفلت از خویش هستش .

چرا که کلامت و عبارات بالات، شعارها و متن های شعری از آخرین مدها شخصیتی است که غربی ها به جوانان جهان تقدیم کرده ند ، در حالی که جوانان امروز ما ، نگاه خاص خودش ، شخصیت خودش وحتی مشکلات خودش رو داره .

نتیجه ای که این اتفاقات میاره چیزی نیست جز :

از خودبیگانگی ، بحران هویت ، تزلزل شخصیت ، وابستگی اقتصادی ، احساس حقارت و … از همه دردناک تر ، این است که بسیاری از رفتارها و هنجارهایی که امروزه به عنوان مد در جامعه ما مطرح است و از سوی عده ای تبلیغ هم میشه با اصول اخلاقی و ارزش های فرهنگی جامعه ما به هیچ وجه همخوانی نداره …

حرف آخر

همه ما به خوبی میدانیم که پیروی از الگوها و مدها و پوشیدن لباس هایی با آرم خارجی یا تقلید از مدل موی سر فلان بازیگر یا فوتبالیست ، نمیتواند به ما شخصیت اعطا کند و موجب پیشرفت و ترقی ما گردد . عوامل اصلی موفقیت در تمامی زمینه ها ، خود باوری ، و پایبندی به اصول و ارزشهای اخلاقی هستش .

تا زمانی که علم و دانش در وجود ما شکوفا نگردد و زیر ساخت های شخصیت ما مبتنی بر الگوهای فرهنگ اصیل شکل نگیرد ، آزایش ظاهر و تقلید از مدها و الگوهای دیگران ، جز بحران هویت و دور شدن از اصالت فرهنگی خویشتن نتیجه ای در پی نخواهد داشت .

پس بیایید یک بار دیگر در رفتارمان تجدید نظر کنیم و اصالت ها فرهنگی مان و هویتی خودمون رو پیدا کنیم

تا به کسب هویت برسیم و نه ضبط هویت !!!

دکتر یاسین نجفی زادگان

• روانشناسی نوجوانان و بررسی 9 مورد از مشکلات رایج آنان
• ۵ حقیقت درباره ی اضطراب اجتماعی که از آنها چشم پوشی می شود
• 5 مورد از نشانه‌ ها و علائم افسردگی در نوجوانان + بهترین روش درمان
• طلاق والدین بر کودکان , نوجوانان و جوانان چه تاثیری دارد ؟ + ویدیو
• ترتیب تولد فرزندان چه تاثیری در ویژگی شخصیتشان دارد ؟ – نظریه ترتیب تولد آدلر

دکتر یاسین نجفی زادگان

دکتر یاسین نجفی زادگان هستم | روان‌درمانگر و مدرس دانشگاه | دارای دکترای تخصصی روانشناسی و پروانه اشتغال تخصصی روانشناسی