روش صحیح دستور دادن به کودک | مهارت های فرزندپروری
دستور دادن به فرزند
یکی از موضوعات مهم، روش دستور دادن به کودک است به طوری که کودک آن را به خوبی درک کرده و اجرا کند.
دستورهایی که معمولاً موثر واقع نمی‌شوند دارای یکی از خصوصیات زیر هستند:
دستورهای زنجیره ای:
دستورهایی هستند که پشت سرهم به کودک داده میشود و وی توانایی به خاطر سپردن تمام آنها را ندارد.
بنابراین برخی از آنها را فراموش کرده و انجام نمی‌دهد.
مانند لباست را بپوش، دندانهایت را مسواک بزن، موهایت را شانه کن بعد بیا صبحانه بخور.
بهتر است دستورها را به بخش های کوچکتر تقسیم کرده و هر کدام را به تنهایی از کودک درخواست کرد.
دستورهای مبهم
دستورهایی هستند که برای کودک واضح و روشن نیستند و به خوبی نمی‌توانند منظور گوینده را منتقل کنند.
به عنوان مثال هنگامی که ما انتظار داریم، بچه ها بدون درگیری و خشونت باهم بازی کنند و دعوا نکنند ولی فقط به آنها بگوییم: «بچه های خوبی باشید»
کودک ممکن است نداند از او چه خواسته شده است و باید چه کار کند که از نظر والدین بچه خوبی باشد؟
این دستورها مبهم می‌باشند، بنابراین بهتر است به صورت مشخص و اختصاصی به آنها بگوییم «با اسباب بازیهایتان باهم و به آرامی بازی کنید».
دستورهای پرسشی
در این گونه دستورها از کودک سوال میشود که آیا دوست دارد که این کار را انجام دهد؟
مثلاً آیا دوست داری که اطاقت را تمیز کنی؟
که ممکن است یک کودک لجباز براحتی بگوید: «نه دوست ندارم».
در اینگونه دستورها ما به کودک حق انتخاب می‌دهیم پس دور از انتظار نیست که او آن را انجام ندهد.
دستورهایی که به دنبالش دلیل و منطق آورده میشود:
مانند: « زودباش اطاقت را مرتب کن چون امشب مهمان داریم و از اینکه خانه نامرتب باشد نگران و عصبانی می‌شوم».
در این مثال ممکن است کودک دستور اصلی را فراموش کند، بنابراین بهتر است که دستور به این شکل باشد:
«امشب مهمان داریم و خانه نامرتب من را نگران و عصبانی میکند پس لطفا هر چه سریعتر وسایلت را جمع کن».
یعنی اول توضیح داده بعد دستور مورد نظر گفته شود.
روش دستور دادن موثر
روش اجراء دستور دادن موثر
نزدیک کودک بروید، تا نزدیک چشم های کودک خم شوید و با او تماس چشمی برقرار کنید.
فاصله شما در زمان دستور دادن به اندازه فاصله یک دست باز باشد (یعنی به فاصله شانه تا نوک انگشتان) و برای کودک به طور دقیق مشخص کنید و بگویید که چکار کند.
نکات مهم در زمان دستور دادن
- هر چه تعداد دستورها کمتر باشد، موثر تر بوده و کودک بهتر متوجه شده و سریعتر آن را اجرا میکند.
- دستوری که به کودک داده میشود باید مشخص، خاص و روشن باشد.
- دستورها باید بیشتر به شکل مثبت باشند.
مثلاً به جای گفتن «بلند صحبت نکن» بگویید «آرام صحبت کن». - با صدای محکم و قاطع با کودک صحبت کرده و بگویید که چکار باید بکند، اما نباید در کلامتان خشونت وجود داشته باشد.
- به اطاعت از دستور، پاداش دهید.
- دستورها باید در حد سن و فهم و توانایی کودک باشد.
- سعی کنید دستورها با تهدید همراه نباشند و با لحن خوب و قاطع گفته شوند.
حرف آخر
اگر کودک در شرایطی است که نمی‌تواند دستورهای ما را انجام دهد، بهتر است به زمان دیگری موکول گردد و اصلا درخواست نگردد.
مثلاً کودک در حال دیدن برنامه تلویزیونی مورد علاقه اش میباشد و ما به او می‌گوییم (بلندشو کتاب هایت را مرتب کن).
عدم رعایت دستور از جانب کودک دلیل بر لجبازی او نیست. احتمال دارد که کودک متوجه منظور شما نشده باشد پس دستور خود را دوباره با توجه به روش های ذکر شده برای او تکرار کنید.
