مهارتهای زندگی چه هستند و چرا باید آنها را یاد بگیرید؟
مهارتهای زندگی چه هستند و چرا باید آنها را یاد بگیرید؟
مهارتهای زندگی مجموعه‌ای از مهارتهای روانی و اجتماعی هستند که سازمانهای معتبر بین‌المللی مثل بهداشت جهانی و کار براساس نیازهای بشر مدرن آنها را دسته‌بندی کرده‌اند. این مهارتها قرار است به شما کمک کنند تا با چالشهای زندگی، بهتر و موثرتر مواجه شوید.
هر سازمانی با توجه به اولویتهای خودش، تعدادی از مهارتهای ضروری را در این مجموعه گنجانده است. احتمالا درباره مهارتهای ششگانه، دهگانه و حتی دوازده‌گانه زندگی مطالبی را شنیده‌اید. واقعیت این است که همه این مهارتها نقش موثری در بالابردن کیفیت زندگی افراد دارند و مطمئن باشید از یادگیری هیچ‌کدام آنها ضرر نمی‌کنید.
دسته‌بندی کلی مهارتهای زندگی
مهارت چیزی است که با تمرین و تکرار توسعه و بهبود پیدا می‌کند و توانمندی شما را برای مقابله با چالشها بیشتر می‌کند. همچنین اسیب‌پذیری شما را کم می‌کند.
- مهارتهای فکری
- فردی
- بین‌فردی
انواع مهارتهای زیرمجموعه مهارتهای زندگی
خودآگاهی
- با داشتن این مهارت که زیرمجموعه مهارتهای زندگی است، می‌توانید احساسات و افکارتان و نقاط قوت و ضعفتان را بشناسید.
- بفهمید بدون درنظرگرفتن فشارهای بیرونی و انتظارات جامعه، خودتان واقعا چه چیزهایی را دوست دارید.
- هویت مستقل خودتان را پیدا کنید. بدانید قرار است چه کاری در این جهان انجام دهید.
- تواناییهایتان را بشناسید و مسئولیتهایی متناسب با آن را قبول کنید.
- چطور از رفتارها و واکنشهای دیگران اثر می‌پذیرید.
مهارت تصمیم‌گیری
- به کمک مهارت تصمیم‌گیری می‌توانید تمام گزینه‌های موجود را بررسی کنید و از بین آنها، بهترین راه را انتخاب کنید.
- مسئولیت انتخابهایتان را می‌پذیرید.
- در زندگی منفعل نیستید و براساس موقعیت، دست به انتخاب و تصمیم‌گیری می‌زنید.
مهارت حل مساله
- در زندگی مشکلات زیادی وجود دارند که برای برخی از آنها راه‌حلی ندارید یا حتی آنها را ندیده‌اید. با مهارت حل مساله، جرات رویارویی با مسائل زندگی را پیدا می‌کنید. درنتیجه به‌جای فرار از مشکلات، با آنها مواجه می‌شوید.
- وجود مسائل حل‌نشده در زندگی باعث افزایش اضطراب و استرس شما میشود. این موضوع اهمیت مهارت حل مساله و نقش آن را در بهبود کیفیت زندگیتان به‌خوبی نشان می‌دهد.
یکی از مهارتهای زندگی: تفکر انتقادی
- با استفاده از تفکر انتقادی می‌توانید از میان انبوه داده‌ها و اطلاعاتی که روزانه وارد ذهنتان می‌شوند، داده‌ها مهم و تاثیرگذار را پیدا کنید.
- متوجه شوید کدامیک از این اطلاعات، واقعیت دارند و کدامیک محصول قضاوتها و سوگیریهای نادرست شما یا دیگران است.
- بین تصمیمات و ارزیابیهای منطقی و هیجانات تفکیک قائل شوید.
- بدانید در چه زمینه‌ای اطلاعات و آگاهی کافی ندارید و برای به‌دست آوردن آن تلاش کنید.
- بتوانید آینده را تاحدی پیش‌بینی کنید و برای اتفاقات گوناگونی که ممکن است رخ دهد، برنامه‌ریزی کنید.
- در چالشهای زندگی، بدون سوگیری شخصی به مسائل نگاه کنید و بی‌طرفانه تصمیم بگیرید.
تفکر خلاق
- ممکن است در زندگی روزمره‌تان با مسائلی روبرو شوید که هیچ تجربه قبلی در زمینه آن ندارید. در این شرایط باید بتوانید به راه‌حلهای نوآورانه فکر کنید.
- بدون اینکه تابع دیگران باشید و هرکاری بقیه انجام می‌دهند، شما هم انجام دهید، می‌توانید مسیر متفاوت خودتان را داشته باشید.
- برای حل هر مشکل، معمولا راه‌حلهای مختلفی وجود دارد. اغلب افراد از میان گزینه‌های موجود، یکی را انتخاب می‌کنند. اما اگر شما مهارت تفکر خلاق داشته باشید، فقط به گزینه‌های موجود محدود نمی‌شوید و راه‌حل جدیدی خلق می‌کنید.
مهارت ارتباط موثر
- این مهارت هم جزو مهارتهای زندگی است. اگر ایده‌ها و افکار فوق‌العاده‌ای داشته باشید، اما نتوانید با دیگران ارتباط برقرار کنید، نمی‌توانید از توانمندیهایتان خوب استفاده کنید.
- برقراری ارتباط موثر با دیگران، فقط شامل ارتباط کلامی نیست. شما باید بتوانید با روشهای غیرکلامی، زبان بدن و تن صدایتان، منظور خود را به دیگران بفهمانید و انها را قانع کنید.
همدلی: یکی دیگر از مهارتهای زندگی
- مهارت همدلی با دیگران هم یکی از مهارتهای زندگی است. در دنیای پیچیده امروز، به کمک مهارت همدلی می‌توانید جهان را از دریچه چشم دیگران ببینید و آنها را درک کنید.
- داشتن این مهارت باعث میشود تعارض کمتری با اطرافیانتان داشته باشید و زندگی ارامتر و روابط زیباتری را تجربه کنید.
- احترام متقابل را بین شما و دیگران بیشتر می‌کند.
یکی دیگر از مهارتهای زندگی: مدیریت هیجانی
- اگر هنگام تصمیم‌گیری و قضاوت، نتوانید هیجان خود را مدیریت کنید، ممکن است دچار اشتباه شوید و تصمیم غلطی بگیرید.
- رفتارها و واکنشهای شما تحت‌تاثیر احساساتتان هستند. بدون شناخت درست احساسات خود، نمی‌توانید رفتار مناسبی از خود نشان دهید.
مدیریت استرس
استرسها در زندگی روزمره گریزناپذیرند. بسیاری از آسیبهای جسمی و روانی در اثر استرسها به‌وجود می‌آیند یا تشدید می‌شوند. مهارت مدیریت استرس به شما کمک می‌کند آرامش بیشتری را تجربه کنید و کمتر آسیب ببینید.
مهارت جرات مندی
- با داشتن این مهارت از گروه مهارتهای زندگی می‌توانید بدون اینکه به دیگران آسیبی برسانید، حرفهایتان را بزنید و از حقتان دفاع کنید.
- به کمک مهارت جرات‌مندی خطوط قرمز و مرزهای خودتان را با دیگران مشخص می‌کنید. همچنین آنها را مجاب می‌کنید به ارزشهای شما احترام بگذارند.
- می‌توانید به خواسته‌های نامعقول دیگران به‌راحتی و بدون احساس گناه، نه بگویید.
مدیریت روابط
- داشتن این مهارت کمک می‌کنید سالم یا مخرب بودن یک رابطه را به‌خوبی متوجه شوید و از روابط ناسالم اجتناب کنید.
- هر رابطه سالمی شامل فرصتهای خوبی برای رشد فردی است. با کمک این مهارت، می‌توانید این فرصتها را شناسایی و به‌خوبی از آنها استفاده کنید.
- در روابط سالم با افراد امن زندگیتان، می‌توانید با آنها صمیمی باشید و کاری کنید که انها هم درکنار شما احساس امنیت و راحتی کنند.
- مشکلات و تعارضها بین شما و افراد مهم زندگیتان بسیار کم میشود.
مهارت مدیریت زمان
- به کمک این مهارت از مهارتهای زندگی می‌توانید با حداقل استرس ازعهده وظایف روزانه‌تان برآیید.
- با مهارت مدیریت زمان، برای رسیدن به هدفتان برنامه‌ریزی می‌کنید و با سازماندهی کارهایتان به‌مرور به اهدافتان می‌رسید.
- با این مهارت، اولویتهای زندگیتان را مشخص می‌کنید و درصورت کمبود وقت، به برخی کارهای غیرضروری به‌راحتی نه می‌گویید.
- باعث برقراری نظم در زندگی شما میشود.
مهارت یادگیری
یادگرفتن همه مهارتهای بالا درگرو داشتن مهارت یادگیری است. برخی از افراد با گذشت زمان، اشتیاق خود را برای یادگیری از دست می‌دهند یا فکر می‌کنند یادگیری منحصر به دوران کودکی و جوانی است. درحالیکه برای داشتن زندگی موفق و شاد باید مدام درحال یادگیری باشید.
نکات پایانی درباره مهارتهای زندگی
امروزه کشورهای پیشرفته دنیا به اهمیت توسعه فردی و اموزش مهارتهای زندگی پی برده‌اند. مهمترین سرمایه‌های یک کشور یا سازمان، نیروی انسانی و افراد حاضر در آن سازمان هستند. هرگونه پیشرفت و بهبود مهارت در آنها درنهایت منجر به پیشرفت کشور یا سازمان میشود. دکتر یاسین نجفی زادگان در کارگاه مهارتهای زندگی به این مهارتها اشاره کرده‌اند.
