افسردگی پس از زایمان | هر آنچه که باید بدانید.
زایمان و تولد نوزاد معمولاً با احساسات شدید شادی، هیجان و عشق همراه است.
اما برای بسیاری از مادران، این دوره با چالشهای روانی عمیقی همراه میشود که میتواند تجربه مادر شدن را به یک بحران تبدیل کند.
افسردگی پس از زایمان (PPD) یکی از شایعترین اختلالات روانی است که تقریباً ۶۰ درصد از مادران جدید را تحت تأثیر قرار میدهد.
این اختلال میتواند از علائم خفیف مانند غمهای موقت (Baby Blues) تا موارد شدید مانند روانپریشی پس از زایمان متغیر باشد.
Baby Blues یا غمهای موقت بعد از زایمان، یه حالت روحیه که خیلی از مادرها تجربه میکنن. معمولاً از روزهای اول بعد از زایمان شروع میشه و ممکنه تا دو هفته طول بکشه. این حالت با احساس ناراحتی، گریههای بیدلیل، زودرنجی و خستگی شدید همراهه.دلیلش هم تغییرات هورمونی بدن، کمخوابی و فشارهای روانیِ تازه مادر شدنه. خوشبختانه Baby Blues موقته و بعد از چند روز یا هفته خودبهخود بهتر میشه، اما اگر علائم شدیدتر شدن یا طولانیتر بشن، ممکنه نشانهی افسردگی پس از زایمان باشه که نیاز به توجه و درمان داره.
در این مقاله، به بررسی علمی و جامع افسردگی پس از زایمان میپردازیم و به شما کمک میکنیم تا این شرایط را بهتر درک کنید.
تست افسردگی پس از زایمان + آنلاین و رایگان
سلام! ما میخواهیم به شما کمک کنیم تا احساسات خود را پس از زایمان بهتر درک کنید.
این پرسشنامه کوتاه و ساده، شامل ۱۰ سوال است که به شما کمک میکند وضعیت روانی خود را بررسی کنید.
لطفاً هر سوال را با دقت بخوانید و گزینهای را انتخاب کنید که بیشترین شباهت را به احساسات شما در دو هفته گذشته دارد.
هیچ پاسخ درست یا غلطی وجود ندارد، فقط احساس واقعی خودتان را بیان کنید. این آزمون به ما کمک میکند تا در صورت نیاز، از شما حمایت لازم را به عمل آوریم.
آمادهاید؟ شروع کنیم!
آیا توانستهاید بخندید و چیزهای خوب را در زندگی ببینید؟
آیا از چیزهای مختلف لذت بردهاید؟
وقتی کارها بر وفق مراد من نبوده است، بیجهت خود را سرزنش کردهام.
بیدلیل نگران و مضطرب بودهام.
بدون دلیل احساس ترس و وحشت شدید داشتهام.
آیا احساس کردهاید که همه چیز بر علیه شماست و کنترل اوضاع از دست شما خارج شده است؟
آنقدر غمگین بودهام که به سختی میتوانستهام بخوابم.
احساس غمگینی و بدبختی کردهام.
آنقدر احساس غم و اندوه کردهام که گریه کردهام.
فکر آسیب رساندن به خود را داشتهام.
در این مطالعه، برای بررسی افسردگی پس از زایمان، از پرسشنامه EPDS استفاده کردیم.
این پرسشنامه شامل ۱۰ سوال ساده است که احساسات مادران را در دو هفته گذشته بررسی میکند. هر سوال چند گزینه دارد و شرکتکنندگان باید گزینهای را انتخاب کنند که بیشترین شباهت را به حالات روحی آنها دارد.
بر اساس امتیاز کلی، وضعیت روانی افراد به سه دسته تقسیم میشود: وضعیت عادی، افسردگی خفیف تا متوسط و افسردگی شدید.
این پرسشنامه یک ابزار معتبر و پرکاربرد برای شناسایی افسردگی پس از زایمان است و به ما کمک میکند تا در صورت نیاز، از مادران حمایت لازم را به عمل آوریم.
علائم افسردگی پس از زایمان
با توجه به خستگی ناشی از پدر یا مادر شدن و فشارهای مرتبط با این نقش، گریه کردن گهگاه برای مادران و پدران جدید امری غیرمعمول نیست.
اما مادرانی که از افسردگی پس از زایمان رنج میبرند، ممکن است تمام روز گریه کنندو احساس کنند که نمیتوانند عملکرد طبیعی داشته باشند.
آنها ممکن است تمایل داشته باشند تمام وقت بخوابند یا در برخی موارد، اصلاً نتوانند بخوابند.
هنگامی که یک والد جدید این علائم را تجربه میکند و یا در موارد شدیدتر، ممکن است افکار خودآزاری یا حتی آسیب به نوزاد نیز داشته باشد باید به دنبال درمان باشد.
اگر انرژی لازم برای این کار را ندارد، یکی از عزیزان باید پیش قدم شود و به او کمک کند.
قابل ذکر است که حدود نیمی از موارد، علائم افسردگی پس از زایمان در دوران بارداری شروع میشود و ممکن است تا هفتهها یا حتی ماهها پس از زایمان ادامه یابد.
به همین دلیل، متخصصان توصیه میکنند که این اختلال را از شش ماه قبل از زایمان تا یک سال پس از آن در نظر بگیرند.
در یکی از موارد درمانی اخیرم، مادری جوان با احساس گناه شدید و اضطراب مداوم به من مراجعه کرد. او نمیتوانست با نوزاد خود ارتباط عاطفی برقرار کند و مدام از این میترسید که مادر خوبی نباشد.
با بررسی دقیق، متوجه شدم که او از دوران بارداری علائم افسردگی را تجربه کرده بود، اما به دلیل ناآگاهی، این موضوع نادیده گرفته شده بود.
عوامل خطر افسردگی پس از زایمان چیست؟
عوامل خطر ان دسته از عواملی هستند که احتمال ابتلا به اختلال را افزایش میدهند.
تحقیقات اخیر نشان میدهد که برخی از مادران به دلیل استعداد ژنتیکی یا تجربیات گذشته، بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال هستند.
علاوه بر این، عواملی مانند انزوای اجتماعی و عدم حمایت کافی از سوی اطرافیان نیز میتوانند خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان را افزایش دهند.
محققان چندین عامل خطر احتمالی برای افسردگی پس از زایمان را شناسایی کردهاند که شامل : استرس زناشویی، حمایت اجتماعی محدود، سیگار کشیدن، عدم تعادل هورمونی، سابقه شخصی افسردگی یا اضطراب و مرگ اخیر یکی از عزیزان میباشد.
آگاهی از عوامل خطر احتمالی و تمایل به کمک در صورت بروز علائم میتواند فرد مبتلا را به سمت دریافت درمان مؤثر سوق دهد و از تأثیرات منفی این اختلال بر رشد کودک و روابط خانوادگی جلوگیری کند.
پدران و افسردگی پس از زایمان
اگرچه افسردگی پس از زایمان اغلب با مادران مرتبط است، اما پدران نیز میتوانند تحت تأثیر این شرایط قرار بگیرند.
تحقیقات نشان میدهد که حدود ۱۰ درصد از پدران جدید نیز علائم افسردگی پس از زایمان را تجربه میکنند.
اما خطر ابتلا در آنها ممکن است بیشتر باشد، زیرا احتمال بسیار کمتری وجود دارد که برای درمان اقدام کنند..
این موضوع میتواند به دلیل تغییرات هورمونی، استرس ناشی از مسئولیتهای جدید و کمبود خواب باشد.
حال پدران جدید برای حفظ سلامت روان خود چه باید بکنند؟
زمانی را با فرزند جدید خود بگذرانند.
زیرا پدران افسرده معمولاً تعامل کمتری با فرزندان خود دارند.
اما تحقیقات نشان میدهد که کمبود تعامل با نوزاد ممکن است در واقع باعث بروز افسردگی در پدران جدید شود.
مردانی که زمان بیشتری را با نوزادان خود میگذرانند، یک سال بعد کمتر در معرض افسردگی قرار دارند.
از یک مشاور و یا درمانگر حتما کمک بگیرند زیرا که روند بهبودی سریع تر خواهد بود.
از حمایت های گروهی کمک بگیرند. درمان های گزوهی بسیار کمک کننده خواهد بود.
در یکی از جلسات مشاوره، مراجعه کننده پدری بود که که پس از تولد فرزندش احساس بیارزشی و ناتوانی میکرد.
او نمیتوانست به همسرش کمک کند و مدام احساس میکرد که به اندازه کافی خوب نیست.
با استفاده از روشهای رواندرمانی و حمایت گروهی، او توانست به تدریج بهبود یابد و نقش فعالتری در خانواده خود ایفا کند.
پیشگیری، تشخیص و درمان افسردگی پس از زایمان
پیشگیری و تشخیص به موقع افسردگی پس از زایمان میتواند تفاوت بزرگی در بهبود کیفیت زندگی مادر و نوزاد ایجاد کند.
یکی از مهمترین راههای پیشگیری، ایجاد شبکه حمایتی قوی برای مادران است.
این شبکه میتواند شامل خانواده، دوستان و گروههای حمایتی باشد که به مادران کمک میکنند تا احساس تنهایی و انزوا نکنند. علاوه بر این، مراقبت از سلامت روانی مادر در دوران بارداری و پس از زایمان نیز بسیار حیاتی است.
درمان افسردگی پس از زایمان معمولاً شامل ترکیبی از روشهای رواندرمانی، داروهای ضد افسردگی و هورموندرمانی است.
یکی از داروهای جدیدی که اخیراً توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تأیید شده، برکسانالون نام دارد.
این دارو میتواند در عرض چند روز علائم افسردگی را کاهش دهد و اثرات آن تا یک ماه باقی بماند. البته، این دارو باید در محیط بیمارستانی و تحت نظارت پزشکی استفاده شود.
مادران جدید برای حفظ سلامت روان خود چه باید بکنند؟
مادران باید مراقب باشند که مراقبت از خودرا فراموش نکنند.
متخصصان به مادران جدید توصیه میکنند که الگوهای سالم خواب، ورزش و تغذیه را حفظ کنند، از حمایت شبکههای اجتماعی خود استفاده کنند و راههایی برای اختصاص دادن زمان به خودشان هرچند کوتاه پیدا کنند.
همچنین، مقاومت در برابر تمایل به سرزنش خود به دلیل احساس خستگی یا عدم اطمینان به خود نیز بسیار مهم است.
تأثیر فشار اجتماعی و برچسب زنی بر افسردگی پس از زایمان
فشار اجتماعی و انگ مرتبط با افسردگی پس از زایمان میتواند شرایط را برای مادران دشوارتر کند.
بسیاری از مادران به دلیل ترس از قضاوت دیگران، از بیان احساسات خود خودداری میکنند و این موضوع میتواند منجر به تشدید علائم شود.
تفاوت بین افسردگی پس از زایمان و اضطراب پس از زایمان
افسردگی و اضطراب پس از زایمان دو شرایط متفاوت اما مرتبط هستند.
در حالی که افسردگی پس از زایمان با احساس غم و ناامیدی همراه است، اضطراب پس از زایمان میتواند شامل نگرانیهای شدید، ترس از آسیب به نوزاد و حملات پانیک باشد.
مادرانی که به دلیل اضطراب شدید، نمیتوانند نوزاد خود را تنها بگذارند و مدام از این میترسند که اتفاق بدی برای نوزادشان بیفتد.
روانپریشی پس از زایمان (Postpartum Psychosis)
یک اختلال روانی نادر اما بسیار جدی است که معمولاً در هفتههای اول پس از زایمان ایجاد میشود.
در حدود یک تا دو مورد از هر ۱۰۰۰ زایمان رخ میدهد.
این شرایط با علائم شدیدی مانند هذیان (Delusions)، توهم (Hallucinations)، افکار وسواسی و تغییرات سریع خلقوخو همراه است.
برای مثال، مادر ممکن است باورهای غیرواقعی درباره نوزاد خود داشته باشد، مانند این که نوزادش تحت تأثیر نیروهای شیطانی است یا این که باید به او آسیب برساند. در برخی موارد، مادران ممکن است توهمات شنیداری را تجربه کنند که به آنها دستور میدهد اقدامات خطرناکی انجام دهند.
این علائم معمولاً به سرعت و در عرض چند روز پس از زایمان ظاهر میشوند و تشخیص آن میتواند دشوار باشد، زیرا مادران ممکن است به طور کامل از شرایط خود آگاه نباشند اما نیاز به مداخله فوری پزشکی و روانپزشکی دارند، زیرا خطر خودکشی یا آسیب به نوزاد در این شرایط بسیار بالاست.
روانپریشی پس از زایمان یک اورژانس روانپزشکی محسوب میشود و درمان آن معمولاً شامل بستری شدن در بیمارستان، استفاده از داروهای ضد روانپریشی و گاهی شوک درمانی (ECT) است.
سخن آخر در ارتباط با افسردگی پس از زایمان
افسردگی پس از زایمان یک شرایط جدی است که میتواند زندگی مادر و نوزاد را تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، با آگاهی، حمایت و درمان به موقع، میتوان این اختلال را مدیریت کرد.
سایت روانفیکس با هدف ارائه اطلاعات دقیق و کاربردی، تلاش میکند تا به افراد کمک کند تا سلامت روانی خود را بهبود بخشند.
اگر شما یا اطرافیانتان با علائم افسردگی پس از زایمان مواجه هستید، حتماً از متخصصان روانشناسی کمک بگیرید.
به یاد داشته باشید که شما تنها نیستید و کمک همیشه در دسترس است.
سوالات متداول در رابطه با افسردگی پس از زایمان
1. علائم افسردگی پس از زایمان چیست و چگونه میتوان آن را تشخیص داد؟
علائم شامل گریه مداوم، احساس ناتوانی، بیخوابی یا خواب بیش از حد، و افکار خودآزاری است. تشخیص به موقع با توجه به این علائم و مراجعه به متخصص امکانپذیر است.
2. عوامل خطر افسردگی پس از زایمان کدامند و چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا هستند؟
عوامل خطر شامل سابقه افسردگی، استرس زناشویی، حمایت اجتماعی محدود و تغییرات هورمونی است. مادران با این شرایط بیشتر در معرض ابتلا هستند.
3. آیا پدران نیز میتوانند افسردگی پس از زایمان را تجربه کنند؟
بله، حدود ۱۰ درصد از پدران نیز علائم افسردگی پس از زایمان را تجربه میکنند. تغییرات هورمونی و استرس ناشی از مسئولیتهای جدید از دلایل اصلی هستند.
4. درمان افسردگی پس از زایمان شامل چه روشهایی است و آیا داروهای جدیدی وجود دارد؟
درمان شامل رواندرمانی، داروهای ضد افسردگی و در برخی موارد هورموندرمانی است. داروی جدیدی مانند برکسانالون نیز برای کاهش سریع علائم تأیید شده است.
5. چگونه میتوان از افسردگی پس از زایمان پیشگیری کرد و چه حمایتهایی لازم است؟
پیشگیری با ایجاد شبکه حمایتی قوی، مراقبت از سلامت روان در دوران بارداری و پس از زایمان، و حفظ الگوهای سالم خواب و تغذیه امکانپذیر است.