چرا حتی اسم کنکور در بعضی از افراد ایجاد اضطراب می‌کند؟
مدت زمان تخمینی مطالعه: 8 دقیقه
هر سال با نزدیک شدن به زمان برگزاری کنکور سراسری، در مورد اضطراب ناشی از کنکور و نحوه کنترل آن سر جلسه آزمون صحبت می‌شود، درحالیکه این اضطراب در تمام سال و حتی از چند سال قبل همراه دانش‌آموز و خانواده اوست.
اضطراب کنکور، ریشه بسیاری از مشکلات روحی و جسمی در فرد و اطرافیان است و اگر اقدام جدی برای کاهش و درمان آن صورت نگیرد، می‌تواند تاثیرات جبران ناپذیری باقی گذارد.
داوطلب در این سال در معرض ارزیابی بیرونی و درونی قرار دارد و توقعات زیاد از خودش از طرفی و نگاه جامعه و اطرافیان از طرف دیگر ، اضطراب ناشی از کنکور را تشدید می‌کند.
نسخه صوتی (پادکست) مقاله اضطراب کنکور
مشکلاتی که در اثر اضطراب ایجاد می‌شوند:
- کاهش تمرکز هنگام مطالعه
- کاهش یادگیری
- مشکلات جسمی و روحی که گاهی ممکن است بعد از کنکور هم ادامه پیدا کنند.
- کاهش انگیزه برای درس خواندن
- احساس ناامیدی
- پایین آمدن عزت نفس و اعتماد به نفس
- افزایش تنش درون خانواده و آسیب به روابط بین فردی
- احتمال تصمیم‌گیری اشتباه در برنامه ریزی درسی و حتی انتخاب رشته بعد از کنکور
علائم اضطراب:
- حالت تهوع
- تپش قلب
- تعریق زیاد
- تکرر ادرار
- اسهال
- سردرد
- افت فشار
- اختلال خواب
- احساس تنگی نفس
- پرخوری یا بی‌اشتهایی
- دردهای مزمن و بدون دلیل جسمی
چرا اضطراب ناشی از کنکور بسیار شایع است؟
- در سیستم آموزشی، برنامه مشخصی برای شناسایی استعدادها و علائق دانش‌آموزان وجود ندارد؛ به همین دلیل گاهی انتخاب رشته براساس معیارهای نادرستی انجام می‌شود و دانش آموز وارد رشته‌ای می‌شود که علاقه یا استعدادی در آن ندارد و همین موضوع ساده، درس خواندن را برای او با اضطراب همراه می‌کند.
- اگر فرد از کودکی، احساس ارزشمندی و عزت نفس خود را با دستاوردهای تحصیلی خود گره بزند، هر نتیجه غیرمطلوبی در کنکور موجب ایجاد احساس بی‌ارزشی در او می‌شود.
- در تبلیغات موسسات کنکور، خوشبختی و آینده فرد رابطه مستقیم با رتبه کنکور او و رشته و دانشگاهی دارد که قبول می‌شود؛ درحالیکه کنکور فقط یکی از مقاطع زندگی فرد است و راههای مختلفی برای موفقیت وجود دارد که به دانش‌آموز نشان داده نشده‌است.
- برخی افراد از قبل شکست را برای خود پیش‌بینی می‌کنند و به جای تمرکز روی برنامه درسی، مدام نگران نتیجه هستند.
- هدف از شرکت در آزمونهای آزمایشی، بررسی بازدهی برنامه درسی و شناسایی بهترین روش مطالعه است؛ اما بعضی از دانش‌آموزان و حتی والدین آنها، نتایج آزمونهای آزمایشی را همان نتیجه نهایی می‌دانند و احساس شکست و ناامیدی می‌کنند. این درحالی است که برخی رتبه‌های برتر کنکور، در ابتدا رتبه خوبی در آزمونهای آزمایشی نداشتند.
- برخی دانش‌آموزان فکر می‌کنند برای قبول شدن در رشته موردنظرشان، باید به تمام سوالات پاسخ دهند و وقتی در بعضی از سرفصلها مشکل دارند، فکر می‌کنند دیگر نمی‌توانند در رشته خوبی قبول شوند؛ درحالیکه نیازی به پاسخ دادن به همه گزینه‌ها نیست و حتی با درصدهای متوسط هم می‌توان در رشته‌های خوبی قبول شد.
- انتظار بیش از حد والدین و یا ترس از تنبیه یا ناامید کردن آنها، می‌تواند اضطراب را در فرد تشدید کند. اگر از کودکی، او را با القابی مثل خانم یا آقای دکتر یا مهندس، خطاب کرده باشند، حالا او نگران است که مبادا تصویری را که در ذهن اطرافیان ساخته شده، خراب کند.
- معمولا دانش‌آموز در سالهای آخر دبیرستان در کلاسها یا آزمونهایی شرکت می‌کند یا از کتابها و امکانات کمک‌آموزشی بهره می‌برد؛ گاهی همین موضوع موجب می‌شود او نگران شود که اگر نتیجه خوبی نگیرد، زحمات و هزینه‌های والدین به هدر رود یا توسط آنها سرزنش شود.
- با وجود افزایش ظرفیت دانشگاهها و امکان ادامه تحصیل بدون کنکور در اغلب رشته‌ها، همچنان رقابت در برخی رشته‌ها که تصور عمومی جامعه، خوشبختی و موفقیت را با قبولی در آنها برابر می‌داند و استفاده از اصطلاحاتی مانند غول کنکور و سد کنکور و … اضطراب شدیدی را حتی از سال اول دبیرستان در دل دانش‌آموزان ایجاد می‌کند.
- قبولی در کنکور با موارد دیگری مانند سربازی، اشتغال، ازدواج و … مرتبط است و توقف در این مرحله، ممکن است رسیدن به مراحل بعد را هم به تعویق بیندازد.
راهکارهای کاهش اضطراب کنکور:
- خواب و استراحت کافی
- تغذیه سالم و گنجاندن تمام گروههای غذایی در برنامه روزانه به ویژه میوه و سبزی تازه
- نرمش روزانه (حتی به اندازه ده دقیقه در روز) شامل حرکات کششی و هوازی
- به حداقل رساندن استفاده از فضای مجازی و رسانه‌ها
- انجام تمرینهای تنفس عمیق و ریلکسیشن روزانه
- داشتن برنامه منعطف روزانه برای مرور درسها کمک می‌کند اگر به دلیلی نتوانستید به آن عمل کنید، فرصت جبران داشته باشید.
- جلوگیری از فشار بیش از حد توان به خود
- برقراری رابطه عاطفی مناسب با افراد خانواده و دوستان صمیمی و در میان گذاشتن نگرانیها با آنها
- عدم مقایسه خود با دیگران و تمرکز روی پیشرفت شخصی
- مدیریت زمان
- پرداختن به علائق هنری یا ورزشی در اوقات استراحت در تقویت روحیه و افزایش عزت نفس موثر است.
- کمک گرفتن از تجربیات مشاوران تحصیلی برای شناسایی روشهای مناسب مطالعه
- کمک گرفتن از روانشناس برای کاهش علائم شدید اضطراب کنکور
در سالهای اخیر، بحثهای زیادی در مورد حذف کنکور و یا تغییر نحوه برگزاری آن مطرح شده است؛ اما هنوز راهکار مناسبی که از شدت اضطراب کنکور در داوطلب و خانواده‌اش بکاهد، ارائه نشده است.
از طرفی تبلیغات گسترده موسسات کنکور مبنی بر رسیدن به آینده رویایی از طریق رتبه برتر شدن، به این اضطراب دامن می‌زند و این درحالی است که همه خوب می‌دانیم خوشبختی و موفقیت تعاریف گسترده‌ای دارند و ادامه تحصیل در یک رشته و دانشگاه خاص، تنها یکی از هزاران راه رسیدن به موفقیت است.
استرس بخش طبیعی از زندگی است که حتی می‌تواند موتور محرک فرد برای پیشرفت باشد، اما اگر تبدیل به اضطراب و حتی فراتر از آن ، اختلال اضطرابی شود، بر تمام جنبه‌های زندگی فرد و اطرافیان و حتی جامعه تاثیر نامطلوبی می‌گذارد.
ارزشهای فردی افراد با رشته تحصیلی و دانشگاهی که در آن درس خوانده‌اند تعریف نمی‌شود. شاید مطالعه زندگی افراد موفقی که تحصیلات بالای دانشگاهی نداشتند و معرفی زمینه‌های مختلف شغلی متناسب با علاقه و استعداد افراد، بتواند کمی از بار روانی حاکم بر جامعه کم کند.
یک نکته ی دیگر این که استرس کنکور شاید واژه ی درست تری در رابطه با این موضوع باشد چرا که استرس دلیل مشخصی دارد ولی اضطراب دلیل مشخصی ندارد . ولی در این وهله به علت ابهاماتی که در خود کنکور وچود دارد اضطراب شاید واژه ی درست تری باشد .
بله اضطراب کنکور درمان پذیر است و به کمک روانشناس و روانپزشک راه های مفیدی برای مدیریت آن وجود دارد
· خواب و استراحت کافی
· تغذیه سالم و گنجاندن تمام گروههای غذایی در برنامه روزانه به ویژه میوه و سبزی تازه
· نرمش روزانه (حتی به اندازه ده دقیقه در روز) شامل حرکات کششی و هوازی
· به حداقل رساندن استفاده از فضای مجازی و رسانه‌ها
· انجام تمرینهای تنفس عمیق و ریلکسیشن روزانه
· داشتن برنامه منعطف روزانه برای مرور درسها کمک می‌کند اگر به دلیلی نتوانستید به آن عمل کنید، فرصت جبران داشته باشید.
و موارد دیگری که در سایت کامل نوشته شده است .
آیا این مطلب برایتان مفید بود؟
