تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس چیست؟

فرق عزت نفس و اعتماد به نفس از پرسشهای رایج اکثر افراد است. معمولا این دو اصطلاح به اشتباه جایگزین هم می‌شوند و به جای هم به کار می‌روند؛ اما دو مفهوم متفاوت هستند.

آگاهی از این دو مفهوم به ما کمک می‌کند خودمان را بهتر بشناسیم و بتوانیم هردو آنها را بهبود بخشیم.

در این مقاله مفاهیم عزت نفس و اعتماد به نفس را تعریف و به ویژگیهای هرکدام اشاره می‌کنیم.

تعریف عزت نفس:

عزت نفس (Self esteem) احساس ارزشمندی درونی است. یعنی ما به عنوان یک انسان چقدر خودمان را شایسته دریافت عشق و احترام می‌دانیم؛ چقدر خودمان را دوست داریم و همان‌طور که هستیم، می‌پذیریم.

این حس خوبی که در درون نسبت به خودمان داریم باعث می‌شود به کسی اجازه ندهیم به ما بی‌احترامی کند؛ حقوقمان را زیر پا بگذارد و به حریم خصوصی ما بی‌اعتنا باشد.

عزت نفس بالا باعث می‌شود بی‌احترامی و تعرض به حقوق دیگران را هم در شان خود ندانیم و ما هم برای انسانهای دیگر ارزش قائل شویم.

تعریف اعتماد به نفس:

اعتماد به نفس (Self confidence) میزان باوری است که ما به توانمندیها، دانش و مهارتمان داریم. اعتماد به نفس نشان می‌دهد چقدر خودمان را در مواجهه با چالشها، کارآمد می‌دانیم و چقدر مطمئن هستیم که می‌توانیم از فرصتها استفاده کنیم.

هرچه در یک زمینه یا موقعیت خاص، تجربه و مهارت بیشتری داشته باشیم، اعتماد به نفسمان در آن زمینه بیشتر است. این موضوع باعث می‌شود موفقیت بیشتری هم کسب کنیم. تکرار موفقیتها، اعتماد به نفس ما را باز هم بیشتر می‌کند و این چرخه ادامه دارد.

تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس

این دو مفهوم در عین حال که از هم متفاوت هستند، به هم مربوطند.

عزت نفس، احساس ارزشی است که فارغ از شغل، جایگاه اجتماعی، تحصیلات یا موقعیت خانوادگی خود داریم؛ اما اعتماد به نفس مرتبط با توانایی و کارآمدی ما در یک زمینه خاص است. پس اگر در موقعیت دیگری نتوانیم به دستاورد خوبی برسیم، در آن موقعیت احساس اعتماد به نفس کمی داریم.

هم عزت نفس و هم اعتماد به نفس در طول زمان می‌توانند تغییر کنند. این تغییر می‌تواند ناآگاهانه و با کسب تجربیات متفاوت در طول زندگی، در ما شکل بگیرد و یا آگاهانه و در فرآیند خودسازی اتفاق بیفتد.

عمیق‌ترین باورهای ما در زمان کودکی ایجاد شده‌اند. افزایش اعتماد به نفس راحت‌تر است و می‌توانیم با آموزشهای جدید و یادگیری مهارتهای متنوع‌تر، در موقعیتهای بیشتری احساس توانمندی کنیم.

اگر شادی خود را فقط با اعتماد به نفسمان مرتبط بدانیم، فقط زمانی که در کاری موفقیتی به دست می‌آوریم، موقتا خوشحالیم. برای اینکه شادی ما پایدارتر باشد، باید روی عزت نفسمان هم کار کنیم.

درواقع فقط دیدن موفقیتها کافی نیست؛ بلکه باید نقاط ضعف و شکستهایمان را هم ببینیم و علیرغم همه آنها، خودمان را دوست داشته باشیم و بپذیریم.

نشانه‌های عزت نفس و اعتماد به نفس بالا

عزت نفس بالا:

• به سلامتی جسم و روان خود اهمیت می‌دهیم. رژیم غذایی سالمی را انتخاب می‌کنیم. به‌اندازه کافی استراحت می‌کنیم. ورزش جزئی از برنامه زندگی ماست.
• از پرخوری، اعتیاد و رفتارهای آسیب‌زا دوری می‌کنیم.
• اگر بیماری جسمی یا روحی داشته باشیم، در اولین فرصت برای درمان آن به متخصص مراجعه می‌کنیم.
• برای وقتمان ارزش قائلیم و آن را صرف کارهای بیهوده نمی‌کنیم.
• مهارت نه گفتن را بلدیم و اجازه نمی‌دهیم دیگران برای زندگی ما برنامه‌ریزی کنند.
• خودمان را با کسی مقایسه نمی‌کنیم و فقط سعی می‌کنیم نسبت به گذشته خودمان، بهتر باشیم.
• محبت دیگران را می‌پذیریم و از آن لذت می‌بریم؛ متقابلا ابراز محبت به دیگران برایمان راحت است.
• اگر کار اشتباهی انجام دادیم، بابت آن عذرخواهی و تاحد ممکن آن را جبران می‌کنیم.
• اگر کسی از ما تعریف کرد، ضمن تشکر از او، حرفش را باور می‌کنیم و خودمان را شایسته آن تعریف می‌دانیم.
• علائقمان را می‌شناسیم و به دنبال تجربه‌های لذتبخش هستیم.
• برای شکوفایی استعدادهایمان برنامه‌ریزی می‌کنیم و رشد کردن را حق خودمان می‌دانیم.
• از انتقاد ناراحت نمی‌شویم؛ نقاط ضعفمان را می‌پذیریم و برای رفع آنها تلاش می‌کنیم.
• به‌عنوان یک انسان به خودمان حق می‌دهیم گاهی احساساتی مثل خشم، غم و بی‌حوصلگی را تجربه کنیم.
• از روابط سمی و آزاردهنده دوری می‌کنیم.
• احساس ارزشمندی خود را وابسته به ظاهر، مدرک تحصیلی، ثروت و روابط اجتماعی خود نمی‌دانیم.

اعتماد به نفس بالا:

• استعدادها و تواناییهای خودمان را می‌شناسیم و به آنها اعتماد داریم.
• مسئولیتهای متناسب با توانایی خود را می‌پذیریم و برای آن داوطلب می‌شویم.
• در زمینه‌ای که تخصص داریم، اظهارنظر می‌کنیم و مهارتهایمان را نشان می‌دهیم.
• از مواجهه با موقعیتهای جدید و پرچالش نمی‌ترسیم؛ چون می‌دانیم می‌توانیم موقعیتهای مختلف را مدیریت کنیم.
• از شکست خوردن نمی‌ترسیم؛ چون می‌دانیم توانایی این را داریم که از صفر شروع کنیم.
• با ترسهایمان مواجه می‌شویم و فکر می‌کنیم می‌توانیم از آنها عبور کنیم.
• می‌توانیم عاقلانه تصمیم بگیریم و مسئولیت آن را هم می‌پذیریم.
• ازعهده اداره زندگی خود برمی‌آییم و به کسی وابسته نیستیم.

تاثیر عزت نفس و اعتماد به نفس بالا در زندگی

عزت نفس و اعتماد به نفس بالا بر کیفیت زندگی ما تاثیر می‌گذارند و تنشها و اضطراب ما را کم می‌کنند. احساس شادی و آرامش ما به میزان باور و احساسات مثبتی که نسبت به خودمان داریم، برمی‌گردد.

گاهی به اشتباه برای شاد بودن به عوامل بیرونی وابسته هستیم و فکر می‌کنیم با ایجاد تغییرات ظاهری، رسیدن به مدارک تحصیلی بالاتر، کسب ثروت بیشتر و حتی یک ازدواج رویایی، می‌توانیم شاد باشیم.

اگر در این زمینه مشکلی داریم، می‌توانیم از مشاوره متخصص استفاده کنیم. راهکارهای زیادی برای بالا بردن عزت نفس و اعتماد به نفس وجود دارد که می‌توانیم از آنها استفاده کنیم.

 

مقالات مشابه:

تکنیک سخنرانی در جمع | روانشناسی کاربردی

راهکار های خودمراقبتی چیست ؟ | روانشناسی خودمراقبتی