پانیک و آگورافوبیا چه چیزی هستند؟

تقریباً هر کسی زمانی احساس اضطراب داشته است.

اما حملات پانیک با سطح شدیدی از اضطراب مشخص می شوند که شما ممکن است آن را به اشتباه به عنوان حمله قلبی یا سایر مشکلات پزشکی شدید تعبیر کنید و یا احساس کنید دارید دیوانه میشوید و کنترل از دست می دهید.

طی حمله پانیک شما ممکن است کوتاه شدن تنفس، احساس سوزش، ناراحتی معده، صدای زنگ در گوش، حس مرگ قریب الوقوع، لرزش، احساس خفگی، درد قفسه سینه، عرق کردن و تپش قلب احساس کنید.

درگام نخست بایدبه پزشکت مراجعه کنید تا علت های پزشکی این علائم مانند هیپروتیروئیدیسم، اعتیاد به کافئین، پرولاپس دریچه میترال یا سایر علتها را رد کند.

وقتی علت های پزشکی رد میشود، باید یک متخصص سلامت روان با صلاحیت، شما را برای تعیین این که از ”اختلال پانیک ” رنج می برید ارزیابی کند.

اختلال پانیک اغلب “ترس از ترس ” نامیده می شود زیرا افرادی که از این اختلال رنج می برند از علائم ترس (یا یک حمله پاتیک) می ترسند و این علائم را به معنی این که اتفاق وحشتناک قریب الوقوع برای آنها رخ میدهد تعبیر می کنند.

ترس به طور طبیعی وقتی ما در خطر واقعی هستیم رخ میدهد و به عنوان هشدار یا علامتی به مغز است که ما در خطر هستیم تا بتوانیم از خودمان در مقابل آن محافظت کنیم.

علائم (ترس و تپش قلب، بیش تنفسی وغیره) به ما هم برای قرار و هم برای جنگیدن توان میدهند، به این پاسخ جنگ یا گریز گویند.

برای مثال، قلب ما سریع تر می تپد وقتی که در خطریم تا خون بیشتری را پمپاژ کند و اکسیژن حمل کند.

اکسیژن بـه مـا انـرژی بیشتری برای فرار یا جنگیدن میدهد وقتی که با خطر مواجه ایم.

این پاسخ طبیعی به خطر واقعی است که آن را “هشدار درست ” می نامیم و ما این سیستم را طی میلیونها سال ساخته ایم.

در اختلال پانیک،  بدن شما تصور می کند شما در خطر هستید حتی اگر هیچ خطری وجود ندارد.

وقتی ترس در عدم حضور خطر ایجاد میشود آن را “هشدار غلط ” می نامیم

این مشابه هشدار آتشی است که روشن می شود و آژیر می‌زند، حتی اگر آتشی وجود نداشته باشد.

با گذشت زمان این هشدارهای غلط یک هشدار آموخته شده میشود به این معنی که از همان نشانه های ترس که برای محافظت از خطر واقعی ایجاد شده است، میترسید

زیرا شما علت اینکه چرا این نشانه ها را تجربه می کنید درک نمی کنید.

شما گمان می کنید حمله پانیکی دارید که خطرناک است بدین معنی که چیزی در مورد شما غلط است.

اما وقتی حملات پانیک را خطرناک می دانید، شما ترس بیشتر یا حملات پانیک بیشتر در آینده به عنوان شیوه مقابله با آنچه باور دارید خطرناک است راه اندازی می کنید.

رویداد ناگوار اختلال پانیک اینست که شما دقیقا از علائمی که برای محافظت از خودتان در برابر خطر طراحی کردید می ترسید.

با اعتقاد به این که در خطر هستید مغزتان ترس بیشتر و بیشتری ایجاد میکند (یا حملات پانیک بیشتر و بیشتر).

 

علت های اختلال پانیک و اگورا فوبیا چیست؟

اگرچه در هر سال ۴۰-۳۰ درصد جمعیت عمومی حمله پانیک دارند اکثر این افراد تعبیر فاجعه ساز از حملات پانیکشان ندارند و اختلال پانیک ایجاد نمی شود.

اختلال پانیک و آگورافوبیا در افرادی که آسیب پذیرند رخ میدهد.

تحقیق نشان داده است که این اختلالات در خانواده ها جریان دارد و ناشی از ترکیب ژنتیک، خلق و خو، عوامل زیستی و آسیب پذیری‌های روان شناختی است.

افراد مضطرب ممکن است خلق و خوبی داشته باشند که آنها را برای ایجاد اختلال پانیک آسیب پذیرتر بسازد.

هم چنین تحقیق نشان داده است که اضطراب می تواند وراثتی باشد و ممکن است ناشی از عوامل زیستی و یا یادگیری از تجارب اولیه باشد.

تجارب اولیه با ایجاد اختلال پانیک مرتبط است مثلاً فرد یاد بگیرد جهان را مکان خطرناک بداند و خصوصا احساسات بدنی درونی را خطرناک بدانند.

افراد مبتلا به اختلال پانیک به طور مقرطی بر احساسات جسمی تمرکز دارند و سوء تعبیرهای فاجعه سازی از احساسات به وجود می آورند.

برای مثال، ممکن است آنها با تمرکز بر ضربان قلبشان نتیجه بگیرند دچار حملات قلبی شدند.

اکثر موقعیت هایی که حملات پانیک و آگورافوبیا را فعال می کند موقعیت هایی هستند که اوایل در تاریخچه تکاملی ما کاملاً برای نیاکان خطرناک بودند.

مثلاً، گیر کردن در توئل منجر به خفگی و از حال رفتن میشود؛ ارتفاعات ممکن است خطرناک باشند؛ در فضاهای باز افراد به شکار حیوانات آسیب پذیرتر هستند (مانند شیر یا گرگ ها )،

ممکن است مکانهای عمومی نیاکان ما را در تماس با بیگانگان مزاحم قرار داده است.

بنابراین ما حالا اکثر ترس های آگورافوبیا را به عنوان یادآوری از این ترس ها، سازگارانه و غریزی می دانیم.

با این حال، این موقعیت ها امروزه خطرناک نیستند.

هم چنین ممکن است حملات پانیک اولیه در افراد آسیب پذیر توسط موقعیت‌های استرس آور مانند ترک کردن خانه، مشکلات ارتباطی، جراحی، مسئولیتهای جدید، یا بیماری جسمی فعال گردد.

اکثر افرادی که اختلال پانیک و آگورا فریبا دارند، افسردگی را به عنوان پیامدی از احساس عدم کنترل و احساس عدم اطمینان درباره شیوه برخورد با مشکلاتشان تجربه می کنند.

تصورات غلط درباره اختلال پانیک و آگورا فوبیا چیست؟

اکثر افراد علائم پانیک را به عنوان علامتی از بیماری پزشکی خطرناک،  بیماری ذهنی جدی، یا فقدان کنترل سوء برداشت می کنند.

ممکن است باور داشته باشند که واقعاً بیماری قلبی یا اسکیزوفرنیا دارند؛ و آنها ممکن است تماس با واقعیت را از دست بدهند، از حال بروند، یا سکته کنند.

افراد با اختلال پانیک و آگورا فوبیا هم چنین ممکن است بترسند که داشتن حملات پانیک علامتی از نقص یا ضعف است و ممکن است در نتیجه افسرده، وابسته شوند.

در واقع درک نمی کند که خطر واقعی در حال حاضر وجود ندارد.

با توجه به این که بیماران بر این باورند حملات پانیک خطرناک هستند افراد مبتلا به اختلال پانیک درباره داشتن حملات بعدی نگران هستند.

هم چنین آنها از هر چیز که مشابه علائم پانیک است و احساسات مشابهی ایجاد میکند  (گرما، ورزش، نور خورشید، لذت یا هیجان، برانگیختگی جنسی، خشم و غیره) می ترسند و اجتناب میکنند.

افراد مبتلا به اختلال پانیک بر این احساسات درونی متمرکز می گردند: “قلبم دچار تپش شده است ـ من دچار حمله قلبی شدم” ،

یا “من احساس ضعف و سرگیجه دارم ـ من دارم از حال میرم”.

هم چنین اکثر افراد مبتلا به اختلال پانیک هنگامی که در خواب هستند پانیک تجربه می کنند.

بسیاری از بیماران که اختلال پانیک دارند آگورا فوبیا تجربه می کنند.

افراد مبتلا به آگورا فوبیا از مکانها یا موقعیتهایی که در آنها قرار کردن در صورت وجود حمله پانیک ممکن است دشوار باشد میترسند (برای مثال من در مترو حمله اضطرابی دارم و در مقابل همه از حال میروم).

ممکن است آنها از تنها رفتن، تنها ماندن در خانه، سوپر مارکت، مترو، هواپیما، پل، ارتفاعات، تونل، فضای باز، رانندگی کردن ، آسانسور و مشابه آنها اجتناب کنند.

این افراد می‌ترسند که در این موقعیتها دچار حمله پانیک شوند و در نتیجه برای جلوگیری یا قرار کردن از موقعیت ها تلاش زیادی می کنند (مثلاً، من باید از اینجا خارج شوم).

در واقع، اجتناب و فرار کردن مکانیسم های مقابله ای اصلی برای برخورد با اضطراب میشود.

وقتی از این موقعیت ها نمی توان اجتناب کرد، افراد معمولاً شیوه های مختلفی برای احساس امنیت در خودشان ایجاد میکنند (مثلاً حمل یک بطری آب)

بسیاری از افراد با اختلال پانیک و آگورا فوبیا یک ” شخص ایمن ” دارند کسی که آنها را در مواردی که مضطرب میشوند و نیاز به فرار کردن دارند همراهی میکند.

حتی اگر چه اجتناب یا فرار کردن آنها ممکن است منجر به عدم حملات اضطرابی یا حملات اضطراب کم گردد، اما افراد با اختلال پانیک و آگورافوبیا نگران بودن در مورد حملات بعدی را ادامه میدهند

جهان در نتیجه اجتنابها کوچکتر و کوچکتر میشود.

به علت این محدودیت در زندگی، اکثر افراد با اختلال پانیک و آگورافوبیا افسرده و به طور مزمن مضطرب میشوند
و آنها خودشان را با الکل، والیوم و زاناکس خود درمانی می کنند.

بنابراین، اگر چه این تلاش ها در دوره کوتاه موفقیت آمیز هستند اما در بلندمدت آنها در واقع باورهای فرد را که در خطر هستند و نیاز به محافظت دارند تقویت میکنند.

درمان به آموزش مجدد مغز کمک میکند و فرد یاد میگیرد موقعیت های ترس آور خطرناک نیستند و رفتارهای ایمنی بخش مورد نیاز نیست.

برخی افراد نیز ممکن است به اشتباه بر این باور باشند حملات هراس تنها نشانه ای از مشکلات عمیق تر است.

افراد مبتلا به اختلال پانیک و آگورافوبیا اغلب باورهای غیرواقعی درباره اضطراب دارند مانند “اضطراب همیشه بد است” و “من باید فورا از شر اضطراب رها شوم”.

سایرین معتقدند به علت این که آنها حملات پاتیک و آگورا فریبا را چندین سال دارند، هرگز بهبود نمی یابند.

آموزش به بیماران که اختلال پانیک و آگورا فوبیا به درمان بخوبی پاسخ می دهند برای موفقیت درمان ضروری است.

درمان شناختی رفتاری با یا بدون دارو در درمان اختلال پانیک و آگورا فوبیا بی نهایت مؤثر است.

این نوع درمان به افراد کمک می کند باورها، برداشت های غلط، و قضاوت ها درباره این اختلالات را تصحیح کنند.

به بیماران کمک میشود بپذیریند که بیماری آنها می تواند با کاربرد راهبردهای روان درمانی درمان شود

و به آنها در درک این که این اختلال می تواند به طور مؤثری بدون درمان طولانی مدت که تجارب کودکی را کاوش میکند درمان شود کمک می شود.

حمله پانیک چه علائمی دارد؟

فرد در زمان حمله پانیک احساساتی مثل لرزیدن، عرق کردن، تپش قلب، خفگی، تهوع، گیجی، گزگز انگشتان، مسخ واقعیت، ترس از مرگ یا از دست دادن کنترل را تجربه می‌کند.

این احساسات معمولا بدون هشدار قبلی رخ می‌دهند. ممکن است فرد در محل کارش یا در مهمانی باشد. گاهی حملات پانیک در خواب اتفاق می‌افتند.

این حملات اغلب چند دقیقه طول می‌کشند و به اوج می‌رسند؛سپس فروکش می‌کنند. پس از پایان حمله، فرد خستگی و بی‌حالی شدیدی را حس می‌کند.

حملات پانیک به‌حدی فرد را نگران و مضطرب می‌کند که او از دوباره رخ دادن آن می‌ترسد. حتی ممکن است از انجام بعضی از فعالیتها یا رفتن به بعضی مکانها دوری کند؛ مبادا دوباره آن احساسات بد به سراغش بیایند.

ممکن است فرد از تنهایی دوری کند؛ چون می‌خواهد هنگام بروز حملات، اطرافیان در کنارش باشند تا درصورت لزوم او را به مراکز درمانی برسانند.

انواع حملات پانیک

• حملات قابل پیش‌بینی که در موقعیتهای خاصی اتفاق می‌افتند مثل پرواز با هواپیما
• حملات غیرقابل پیش‌بینی که ناگهان و بدون دلیل خاصی رخ می‌دهند و قبل از آن فرد هیچ حس ناراحت‌کننده‌ای نداشته و حتی کاملا آرام بوده است.

چه زمانی تشخیص اختلال پانیک داده می‌شود؟

اگر کسی یک بار دچار حمله وحشت‌زدگی شود، تشخیص اختلال درمورد او صدق نمی‌کند. برای اختلال پانیک ملاکهایی وجود دارد. فرد مبتلا حداقل به مدت یک ماه باید یا این حملات را تجربه کند و یا نگران تکرار حملات باشد. همچنین دچار رفتارهای اجتنابی در فعالیتهای روزمره شود تا از بروز حملات پیشگیری کند.

در این اختلال، علائم جسمی به دلیل مصرف مواد مخدر یا داروی خاصی نیستند. همچنین بیماریهای زمینه‌ای مثل پرکاری تیروئید یا بیماریهای قلبی باعث به وجود آمدن نشانه‌های جسمی نشده‌اند و علائم با اختلالات روانی دیگر، بهتر توجیه نمی‌شود.

همزمانی اختلال پانیک با سایر اختلالات روانی:

این اختلال یا پس از برخی اختلالات دیگر رخ می‌دهد و یا با آنها همزمانی دارد. اختلالاتی مثل آگورافوبیا، فوبیای خاص، وسواس فکری-عملی، اختلال استرس پس از سانحه، اضطراب فراگیر، اضطراب اجتماعی، برخی اختلالات شخصیتی، افسردگی اساسی و دوقطبی و سوءمصرف مواد مخدر و الکل.

علتهای ایجاد اختلال پانیک

• ژنتیک و سابقه خانوادگی در بسیاری از کسانی که به اختلال پانیک دچار شدند، مشاهده شده است.
• زندگی پر از استرس و اضطراب هم فرد را مستعد این اختلال می‌کند؛ مانند کسانی که با مرگ عزیزان مواجه شده‌اند، مورد تجاوز یا سوءرفتار شدید قرار گرفته‌اند یا درمعرض حوادث جدی بوده‌اند.
• اگر برخی از انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغز دچار عدم تعادل شوند، ممکن است حملات پانیک اتفاق بیفتد.

اگر پانیک درمان نشود باعث ایجاد چه مشکلاتی می‌شود؟

ممکن است فرد برای جلوگیری از تکرار حملات، زندگی محدودتری را برای خود انتخاب کند؛ مثلا از فعالیتهای ورزشی دوری کند؛ به سفر نرود یا هیجانها را از زندگی خود حذف کند. همه این مسائل او را دچار انزوا می‌کند؛ ممکن است افسرده شود؛ ترک تحصیل کند؛ به مواد مخدر روی بیاورد و حتی به خودکشی فکر کند.

درست است که اختلال پانیک موجب مرگ فرد نمی‌شود؛ اما لذت یک زندگی طبیعی را از او می‌گیرد و سلامتی روانی او را را خطر جدی مواجه می‌کند.

روشهای درمان اختلال پانیک

درمان پانیک باید در سریعترین زمان ممکن شروع شود. روشهای درمانی با توجه به نظر متخصص می‌تواند ترکیبی از دارودرمانی و روان درمانی باشد.

درمان دارویی

دارودرمانی باید حتما تحت نظر روانپزشک انجام شود. هرگز داروهای روانپزشکی را بدون تجویز پزشک استفاده نکنید و حتی دوز آن را تغییر ندهید.

برای درمان اختلال پانیک از داروهای مهارکننده بازجذب یروتونین مثل سرترالین، داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین و نوراپی‌نفرین مثل ونلافاکسین و بنزودیازپینها مثل آلپرازولام که فعالیت سیستم عصبی مرکزی را کم می‌کنند، استفاده می‌شود.

روانپزشک اغلب از ترکیب چند دارو استفاده می‌کند و با تغییر داروها یا میزان دوز آنها، سعی می‌کند علائم جسمی را کاهش دهد.

استفاده از دارودرمانی معمولا کوتاه‌مدت است و در کنار آن، روان‌درمانی انجام می‌شود.

روان درمانی

راهبردهای مختلف درمانی درمورد اختلال پانیک به کار می‌رود. سوءتعبیر فاجعه‌آمیز احساسات بدنی، باعث تشدید اضطراب فرد می‌شود. مدل شناختی-رفتاری کمک می‌کند این چرخه معیوب از بین برود.

روانشناس به شما کمک می‌کند هنگام بروز اولین نشانه‌ها، سوال و جوابهای منطقی از خود داشته باشید. مثلا اینکه این احساسات باعث مرگ می‌شوند؟ و پاسخ منطقی شما می‌تواند این باشد که قبلا توسط پزشک معاینه شده‌اید و سالم هستید. یا این فقط یک حمله پانیک است که قبلا بارها تجربه کرده‌اید.

اغلب خاطره حمله قبلی کافی‌است تا شما به کوچکترین نشانه جسمی حساس شوید و یک ترس شرطی در شما ایجاد شود.

همچنین روانشناس در درمان رفتاری، روشهای مختلف آرام‌سازی را به شما آموزش می‌دهد.

درمان کنترل پانیک PCT ترکیبی از بازسازی شناختی و تکنیکهای تنفسی است که به شما کمک می‌کند نشانه‌های حمله پانیک را کنترل کنید.

هنگام بروز حمله پانیک چطور خود را آرام کنید؟

سعی کنید به آرامی وعمیق نفس بکشید. تند نفس کشیدن اضطراب شما را بیشتر می‌کند. عضلات بدنتان را شل کنید. به خودتان یادآوری کنید همانطور که قبلا این حملات بدون هیچ خطری تمام شده‌اند، حالا هم به زودی تمام می‌شوند و مشکلی برایتان ایجاد نمی‌کنند. یک تصویر شاد و آرام‌بخش از گذشته را با خود مرور کنید تا احساس آرامش کنید.

 

چگونه درمان شناختی رفتاری برای اختلال پانیک و آگورا فوبیا مؤثر واقع میگردد؟

خوشبختانه، تعدادی از مطالعات تأثیرات درمان شناختی رفتاری را برای اختلال پانیک و آگورا فریبا بررسی کرده اند.

یک دوره ۱۵-۱۲ جلسه ای اثری در حدود ۸۵ تا ۹۰  درصد اثر گذاری مثبت داشت.

علاوه بر این وقتی درمان خاتمه یافت اکثر بیمارانی که مورد بررسی قرار گرفتند ۱ سال بعد بهبودی شان را حفظ کردند.

 

داروهای اختلال پانیک و اگور افوبیا

بسیاری از داروها در درمان اختلال پانیک و آگورا فوبیا مفید هستند.

این داروها طیف وسیعی از ضدافسردگی‌ها (مانند پروزاک، زولوفت و تو فرائیل) و نیز زاناکس و داروهای دیگر برای اضطراب را در بر میگیرد.

این داروها در کاهش علائم اختلال پانیک و آگورا فوبیا کمک می کنند.

اما وقتی دارو را خاتمه می‌دهید علائم پانیک شما ممکن است باز گردد.

در نتیجه، ما توصیه می کنیم حتی اگر دارو مصرف می کنید، رواندرمانی شناختی رفتاری را نیز دریافت کنید.

 

برخی از مراحل در درمان شناختی- رفتاری پانیک چیست؟

درمان شناختی رفتاری اختلال پانیک و آگورا فریبا چندین هدف سازمان یافته دارد:

۱-به شما در درک ماهیت اضطراب، پانیک آگورا فوبیا کمک میکند

۲-دامنه ای از موقعیت هایی که اجتناب میکنید یا میترسید مشخص می کند؛

۳- ماهیت علائم، شدت و فراوانی شان، و موقعیت هایی که پانیک شما را بر می انگیزد ارزیابی می کند؛

و۴- سایر مشکلات همراه با پانیک را مشخص می کند مانند: افسردگی، اختلالات اضطرابی دیگر، سوء مصرف مواد ،پرخوری ،تنهایی یا مشکلات رابطه.

ممکن است درمان شما برخی یا تمام درمانهای زیر را شامل گردد:

آموزش درباره پانیک تا یاد بگیرید از آن نترسید؛

باز آموزی تنفس القای پانیک تا مغز متوجه شود حملات پانیک مضر نیستند و شما در خطر نیستید؛

رویارویی تدریجی با موقعیتهایی که پانیک را فرا می خوانند

شناسایی و اصلاح سوء برداشت ها از پانیک یا برانگیختگی (مثلاً قلبم دچار تپش شده است پس من حتما حمله قلبی دارم)،

و نیز فرض ها (مثلاً ، احساسات جسمی خطرناک هستند)

و باورها (مثلاً ، من شکننده و ضعیف هستم) ؛

مقابله با عوامل استرس زای زندگی،

آموزش مهارت جرأت مندی (در صورتی که نیاز باشد)؛

و آموزش توانایی تشخیص و کاهش علائم پاتیک وقتی آنها رخ می دهند.

به مشکلات دیگر (مانند افسردگی) نیز در درمان  پرداخته می شود.

از شما به عنوان درمانجو پانیک چه انتظار می رود؟

درمان شناختی – رفتاری درمان منفعلی برای بیماران نیست.

از شما انتظار میرود به طور هفتگی به جلسات بیایید (گاهی اوقات بیشتر از یک بار در هفته)؛

و فرم هایی که مشکلات شما را ارزیابی میکند پر کنید و تکالیف درمان را بین جلسات انجام دهید.

همان گونه که اشاره شد، اکثر بیمارانی که در این درمان شرکت می کنند بهبود می یابند و برخی افراد بهبود سریع تجربه میکنند

حتی اگر بهبود سریع تجربه می کنید به هر حال شما باید برنامه درمانی را کامل کنید، نیمه کاره رها کردن درمان احتمال بازگشت اختلال را افزایش میدهد.

دوره درمان برای ۱۲ جلسه برنامه ریزی شده است چند جلسه اول برای ارزیابی و توضیح درمان و جلسات باقی مانده مرتبط با اجرای راهبردها است.

بعد از این که درمان سپری شد جلسات پیگیری ممکن است به صورت دو هفته ای یک بار ،ماهانه برنامه ریزی گردد تا پیشرفت ها حفظ گردد و از عود پیشگیری شود.

در درمان میتوانید یاد بگیرید که چطور به خودتان کمک نمایید. به همین دلیل است که انجام تکالیف در درمان بسیار مهم است.

برای پیشگیری و کنترل حملات پانیک چه تغییراتی در سبک زندگیتان می‌توانید ایجاد کنید؟

• به سلامتی جسمی خود به اندازه کافی و معقول، توجه کنید. چکاپ سالیانه را فراموش نکنید و آزمایشهای لازم را با نظر پزشکتان انجام دهید. به این ترتیب خیالتان بابت سلامتی جسمیتان راحت می‌شود و نشانه‌های حمله احتمالی پانیک، شما را کمتر مضطرب می‌کند.
• از محرکها مثل الکل و مواد مخدر دوری کنید؛ مصرف کافئین و نیکوتین را محدود کنید.
• ورزش و رژیم غذایی سالم را در برنامه روزانه خود قرار دهید.
• برای آرام کردن خود از یوگا، مدیتیشن و تنفس عمیق کمک بگیرید.
• برنامه خواب و بیداری منظمی داشته باشید و سعی کنید به اندازه کافی بخوابید.
• روابط صمیمانه به آرامش روانی شما کمک می‌کند. با دوستان و نزدیکانتان وقت بگذرانید و هروقت نیاز داشتید احساسات خود را با آنها درمیان بگذارید.
• خشم خود را به روش درستی ابراز کنید.
• واگویه‌های درونی منفی خود را شناسایی و آنها را اصلاح کنید.

 

اختلال پانیک با وجود اینکه آزاردهنده است، اما اگر به موقع درمان شود پیش آگهی خوبی دارد و به درمانهای دارویی و روان درمانی پاسخ می‌دهد.