اپیزود 43 پادکست روانشناسی روان‌فیکس

چرا هنوز به فرد آزاردهنده‌ام احساس محبت دارم؟

در روابط آزاردهنده، بسیاری از افراد با این سوال مواجه می‌شوند که چرا همچنان به فردی که آن‌ها را مورد سوءاستفاده قرار می‌دهد، احساس محبت دارند. این موضوع پیچیده است و ممکن است ریشه در عوامل مختلف روانشناختی داشته باشد.
مقاله حاضر به بررسی دلایل احساسی و روانی می‌پردازد که باعث می‌شود قربانیان همچنان به افراد آزاردهنده‌شان وابسته باقی بمانند و نتوانند به راحتی از این رابطه جدا شوند.

تأثیر خاطرات “روزهای خوب” بر حفظ وابستگی:

روابط آزاردهنده به تدریج شکل می‌گیرند و غالباً آغاز یک رابطه به صورت دوستانه و محبت‌آمیز است.
افراد اغلب به خاطرات روزهای اولیه رابطه که فرد آزاردهنده بسیار مهربان و حمایتگر بوده است،
فکر می‌کنند.
در یک تجربه درمانی، مراجع من به یاد می‌آورد که شریکش در اوایل رابطه همیشه از او حمایت می‌کرد و به همین دلیل باور داشت که شاید این دوره‌های آزار موقتی باشند.

در پژوهش‌ها مشخص شده است که افراد اغلب به این خاطرات خوشایند متکی می‌شوند تا به رابطه‌ای که به مرور زمان تغییر کرده است، ادامه دهند. این چرخه می‌تواند باعث سردرگمی فرد شود و او را در وضعیتی قرار دهد که به طور مداوم به دنبال بازگشت به آن لحظات خوب باشد.
این احساسات باعث می‌شود که قربانی نتواند تصمیم قاطعانه‌ای برای ترک رابطه بگیرد و همچنان به دنبال همان احساسات اولیه باشد.

آیا می‌توانم فرد آزاردهنده را “درمان” کنم؟

یکی دیگر از دلایلی که بسیاری از قربانیان در روابط باقی می‌مانند، این است که فکر می‌کنند می‌توانند فرد آزاردهنده‌شان را تغییر دهند. در یک مورد دیگر، مراجع به من گفت که شریک زندگی‌اش به دلیل گذشته‌ای سخت و دوران کودکی دشوار دست به رفتارهای آزاردهنده می‌زد و او احساس می‌کرد می‌تواند به او کمک کند تا بهبود یابد.

پژوهش‌های روانشناختی نشان می‌دهند که اگرچه ترومای گذشته می‌تواند بر رفتار افراد تأثیر بگذارد، اما آزار در رابطه همواره یک انتخاب است. هیچ‌گاه نمی‌توان کسی را مجبور به تغییر کرد و هر گونه بهبودی باید از درون فرد آغاز شود.
همچنین، این تلاش برای درمان شریک آزاردهنده می‌تواند منجر به احساس خستگی و استیصال در قربانی شود و حتی وضعیت را بدتر کند.

چرا قربانیان آزار به دنبال آرامش موقت در رابطه هستند؟

یکی از نکات مهم در روابط آزاردهنده، دوره‌های “آرامش موقت” است که فرد آزاردهنده پس از حملات عاطفی یا فیزیکی، به نظر می‌رسد که به همان حالت اولیه بازگشته است. قربانی اغلب احساس می‌کند که می‌تواند با تغییر رفتار خود، از بروز مجدد آزار جلوگیری کند. این دوره‌ها باعث می‌شوند فرد به امید بهبود رابطه همچنان در آن باقی بماند.

از دیدگاه روانشناختی، این چرخه آرامش و آزار یکی از عوامل کلیدی در وابستگی قربانی به فرد آزاردهنده است. قربانی به این باور می‌رسد که اگر بتواند رفتارهای خاصی را انجام دهد، می‌تواند دوره‌های آزار را به پایان برساند، در حالی که این فرآیند به نوعی یک کنترل روانی توسط فرد آزاردهنده است.

چطور عشق به فرد آزاردهنده یک تکنیک بقا می‌شود؟

بسیاری از قربانیان به طور ناخودآگاه از عشق به فرد آزاردهنده به عنوان یک مکانیزم بقا استفاده می‌کنند. یکی از مراجعان من در جلسات مشاوره توضیح داد که برای جلوگیری از آسیب بیشتر، شروع به هماهنگی با نیازهای شریک آزاردهنده‌اش کرده بود تا او را آرام نگه دارد. این تطبیق ناخودآگاه به قربانی اجازه می‌دهد که به نوعی امنیت روانی موقت دست یابد.

در روانشناسی، این فرآیند به عنوان یک مکانیزم دفاعی شناخته می‌شود که قربانی برای مقابله با استرس شدید و شرایط آزاردهنده از آن استفاده می‌کند. در این حالت، قربانی سعی می‌کند با همدلی یا حمایت از فرد آزاردهنده، از تشدید آزار جلوگیری کند.

نقش حمایت‌های روانشناختی در ترک روابط آزاردهنده:

یکی از مهم‌ترین گام‌ها برای خارج شدن از روابط آزاردهنده، دریافت حمایت‌های روانشناختی است. بسیاری از قربانیان به دلیل ترس از تنهایی یا احساس بی‌ارزشی در رابطه می‌مانند. در جلسات درمانی، بسیاری از مراجعان با کمک مشاوره‌های روانشناسی موفق به شناسایی الگوهای آزار شده‌اند و توانسته‌اند گام‌های موثر برای ترک رابطه بردارند.

مطالعات نشان می‌دهند که حمایت‌های روانشناختی و شبکه‌های حمایتی قوی می‌توانند به قربانیان کمک کنند تا با ترس‌های خود مواجه شوند و از چرخه آزار خارج شوند. این فرآیند نیازمند زمان و صبر است، اما می‌تواند بهبودی بلندمدت را برای قربانیان فراهم کند.

احساس محبت به فرد آزاردهنده ممکن است پیچیده و ناخوشایند به نظر برسد، اما به دلایل مختلف روانی و عاطفی این امر طبیعی است. آنچه مهم است، این است که قربانیان بدانند عشق به یک فرد آزاردهنده به معنای واقعی عشق نیست و باید برای بهبود وضعیت خود و خروج از این چرخه آسیب‌زا اقدام کنند. هدف سایت روانشناسی روان‌فیکس، فراهم کردن راهکارهای روانشناختی عملی و جدید بر پایه پژوهش‌های علمی است تا افراد بتوانند از این الگوهای ناسالم خارج شوند و به سمت روابط سالم حرکت کنند.

 

سوالات متداول