اوتیسم ، نشانه ها و روش های درمان آن
مدت زمان تخمینی مطالعه: 10 دقیقه
اوتیسم، نشانه‌ها و روشهای درمان آن
در سالهای اخیر در‌مورد اوتیسم، آگاهی‌بخشی زیادی انجام شده‌است. شاید یکی از دلایل آن، افزایش آمار کودکان درگیر اوتیسم و لزوم اطلاع افراد جامعه از آن است. اختلال طیف اوتیسم، یکی از اختلالات جدی رشدی است که معمولا قبل از سه سالگی تشخیص داده می‌شود.
قبل از مطالعه مقاله این ویدیو که به زبان ساده اتیسم رو توضیح میده ببینید :
[pars-player mp4=”https://dl.ravanfix.com/Parsa/Videos/%D8%B0%D9%87%D9%86%20%D9%87%D8%A7%DB%8C%20%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%B9%D8%A7%D8%AF%DB%8C%20%D8%B7%DB%8C%D9%81%20%D8%A7%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%B3%D9%85%20%D8%AA%D9%88%DB%8C%20%DB%8C%D9%87%20%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%20%DB%8C%DA%A9%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AE%D8%AA.mp4″ mp4_label=”بدانیدان ی درباره باید آنچه هر و اوتیسم و اوتیسم اوتیسم ” id=”87987868″]
فهرست مطالب
داشتن فرزند مبتلا به اوتیسم، تجربه دشواری برای والدین است و تاثیر زیادی بر جامعه می‌گذارد.اکثر آنها توانایی محدودی برای زندگی مستقل دارند. گاهی والدین حتی در سنین بالا درگیر تامین نیاز فرزند هستند. به دلیل رابطه متقابل بین اختلال کودک و کارکرد خانواده، علاوه بر نیاز کودک باید به نیاز والدین و سایر افراد خانواده هم توجه کرد.
همچنین حمایتگری بیش از‌حد، جلوی پرورش مهارتهای مستقل را در فرد می‌گیرد. به دلیل اهمیت تشخیص و درمان بهنگام ، بهتر است با اوتیسم بیشتر آشنا شویم.
اختلال طیف اوتیسم چیست؟
گروهی از اختلالات رشدی عصبی همراه با مشکلات ارتباطی و تعامل اجتماعی به عنوان طیف اوتیسم شناخته می‌شوند. علت اینکه به آن، طیف اوتیسم می‌گویند تفاوتهای قابل ملاحظه در افراد درگیر است.
ممکن است در فردی،اختلال شدید همراه با نیاز کامل به حمایت دیده شود درحالی‌که در فرد دیگر، حتی در نگاه اول متوجه هیچ مشکل خاصی نشوید. بین افراد درگیر اوتیسم، هم افراد بسیار باهوش دیده می‌شوند و هم کسانی که بهره هوشی پایینی دارند. میزان سازگاری این افراد هم بسیار متفاوت است.
اوتیسم در سراسر جهان دیده می‌شود. تعداد موارد به نسبت 4 به 1 در پسران بیش از دختران است.
علت این تفاوت می‌تواند بیولوژیکی و یا به دلیل احتمال عدم تشخیص در دختران باشد. زیرا گاهی علائم دختران به دلیل پرخاشگری کمتر در آنان و الگو گرفتن از والدین که مشکلات را در کودکی می‌پوشاند، پنهان می‌مانند. همچنین حالت انفعال یا عدم ارتباط در دختران در جامعه به حجب و حیا یا افسردگی تعبیر می‌شود. به دلیل اهمیت مداخله زودهنگام برای کمک به این کودکان، توجه به علائم اهمیت زیادی دارد.
عوامل موثر بر اوتیسم:
این عوامل به طور دقیق، مشخص نیستند. تحقیقات زیادی انجام شده یا در حال انجام است.
مجموعه این تحقیقات، تاثیر عوامل زیر را محتمل می‌دانند:
• اختلال ژنتیکی
• سن بالای والدین یا سن بسیار پایین مادر
• وزن کم زمان تولد
• به هم خوردن تعادل متابولیک
• قرار گرفتن در معرض سموم محیطی
• سابقه عفونت ویروسی
• مصرف برخی داروها در دوران جنینی
• شرایط بارداری
آیا اوتیسم قبل از تولد یا در روزهای اول پس از آن، قابل تشخیص است؟
مطالعات زیادی در دنیا در حال انجام است. این مطالعات شامل آزمایشهایی روی مایع درون رحم در دوران بارداری، بررسی خون و ادرار و بزاق مادر و نوزاد و همچنین ساخت نرم‌افزارهایی برای یافتن تفاوت چهره یا صدای گریه نوزاد سالم و اوتیستیک است. با این وجود هنوز راه‌حلی که پاسخ تشخیصی قاطعی بدهد، یافت نشده است.
نشانه‌های اوتیسم:
نشانه‌ها به‌طور کلی در دو دسته قرار دارند:
1.نقص در ارتباط و تعامل اجتماعی:
• مشکل در به اشتراک گذاشتن احساسات و علائق
• عدم درک احساسات و زبان بدن دیگران
• مشکل در حفظ مکالمه
• مشکل در ارتباط غیرکلامی مثل ارتباط چشمی و نداشتن لبخند اجتماعی در 6 ماهگی و بعد از آن
• عدم تمایل به تقلید آواهای دیگران بعد از 9 ماهگی
• عدم واکنش به شنیدن نام خود و عدم اشاره به اشیاء موردنظر و دنبال نکردن جهت اشاره والدین بعد از 12 ماهگی
• عدم گفتن عبارات و جملات کوتاه بعد از 2 سالگی
• ناتوانی در راه رفتن یا راه رفتن فقط روی نوک پنجه که مربوط به مشکلات جسمی نباشد پس از 2 سالگی
• دشواری در توسعه روابط و دوست یابی و ترجیح اشیا به انسانها
• حساسیت به لمس شدن یا در آغوش گرفته شدن
2.رفتارها، علایق و فعالیتهای محدود و تکراری:
• حرکات تکراری مثل دست زدن یا تکان دادن بدن یا ضربه به سر
• پایبندی شدید به رفتار یا روتین خاص و آشفتگی و پرخاشگری در صورت به هم خوردن آن
• افزایش یا کاهش حساسیت به داده‌های حسی محیط اطراف مثل صدای بلند یا بوی خاص
• اختلال خواب
• علاقه شدید به شی خاص و استفاده از آن به نحوی که معمول نیست؛ مثلا علاقه شدید به یک بطری پلاستیکی
هرگونه پس روی در فعالیتهای رشدی کودک بعد از 18 ماهگی مهم است؛ مثلا کودکی که قبلا حرف می‌زد اما با افزایش سنش، دیگر حرف نمی‌زند باید بررسی شود. شناسایی و تفکیک نشانه‌ها از علائم اختلالات دیگر حتما باید توسط فرد متخصص انجام شود.
مسئولیت مهم والدین در این مرحله، مشاوره به موقع با متخصص است تا در صورت نیاز، کارهای درمانی هرچه سریعتر انجام شوند. در ایران معمولا اوتیسم در 2 تا 5 سالگی تشخیص داده می‌شود. اما گاهی تا سن مدرسه، والدین به دلیل خفیف بودن علائم متوجه این موضوع نمی‌شوند.
با توجه به شدت مشکلات اجتماعی و رفتارهای تکراری، افراد اوتیستیک در سه سطح قرار می‌گیرند:
سطح یک :
به این سطح، اوتیسم خفیف گفته می‌شود. فرد برای پیش‌قدم شدن در تعامل با دیگران مشکل دارد. همچنین برای سازگاری با زندگی روزمره و انتقال از یک فعالیت به فعالیت دیگر، نیازمند حمایت است. رفتار درمانی در این گروه، به پیشرفت آنها کمک زیادی می‌کند.داشتن سیستم برای کارهای روزمره موجب استقلال نسبی آنها می‌شود. همچنین می‌توانند با حمایت مربیان و خانواده به مدرسه بروند و تا سطوح بالایی ادامه تحصیل دهند. در برنامه‌های درمانی این گروه، توجه به خودانگیختگی اهمیت زیادی دارد.
سطح دو :
این گروه به حمایت شدید نیاز دارند. عدم مهارتهای کافی ارتباطی و تاخیر در رشد کلامی کاملا واضح است. به تعاملات اجتماعی، واکنشهای نامعمول نشان می‌دهند. در کنار آمدن با تغییر، مشکل جدی دارند. رفتارهای تکراری در آنها به قدری زیاد است که موجب اختلال در عملکردشان می‌شود. کاردرمانی به بهبود امور روزمره کمک می‌کند. همچنین برای کاهش حساسیت به بوهای تند، صداهای بلند و نور چشمک زن باید محیط را برایشان مناسب‌سازی کرد.
سطح سه :
این سطح، اوتیسم شدید است. افراد در تمام امور روزمره نیازمند حمایت زیاد هستند. نقص شدید در مهارتهای کلامی و غیرکلامی دیده می‌شود. افراد میلی به تعامل با دیگران نشان نمی‌دهند. مشکل شدید تمرکز وجود دارد. برای علائم افسردگی یا تمرکز شاید پزشک ،تجویز دارو را ضروری بداند.
درمان اوتیسم:
هدف روشهای درمانی در اوتیسم، کاهش علائم ، جبران تاخیر رشدی ، کمک به بهبود کیفیت زندگی فرد و خانواده و استقلال و خودیاری فرد است.
• رفتاردرمانی
• بازی درمانی
• کاردرمانی
• فیزیوتراپی
• گفتاردرمانی
• موسیقی درمانی
• در موارد معدود، دارو برای کاهش علائم اضطراب، پرخاشگری و رفتارهای کلیشه‌ای
• رژیم غذایی خاصی نیاز نیست و تغذیه سالم و بدون مواد افزودنی مصنوعی مناسب است.
• ورزش باعث شادی و آرامش فرد می‌شود. اما اگر با ورزشهای تماسی راحت نیست، سایر ورزشها به او پیشنهاد شود.
• کار با کودکان اوتیستیک، طولانی مدت و نیازمند صبر است. یکی از شناخته شده ترین درمانها در ایران، ABA است که امروزه در دنیا متحول شده است. این برنامه باید به صورت منظم و روزانه انجام شود تا مفید باشد. تنظیم اهداف درمانی ، توسط متخصص تحلیل رفتار و با توجه به پیشرفت کودک صورت می‌گیرد.
مشکلات خانواده های دارای فرزند درگیر اوتیسم:
• افزایش سطح اضطراب خانواده به دلیل نگرانی از آینده فرزند
• احساس گناه والدین با وجود اینکه مقصر نیستند یا سرزنش والدین توسط دیگران
• هزینه‌های بسیار بالای درمان این کودکان که باید به طور منظم و روزانه انجام شود تا موثر باشد.
• در بسیاری از شهرهای کشور، مربیان با تجربه و مدارس مخصوص کودکان مبتلا به اوتیسم وجود ندارد.
• افزایش تنش زناشویی، کاهش صمیمیت و فرسودگی والدین به دلیل مسئولیت پذیری بیش از حد آنها نسبت به فرزندشان
• عدم آگاهی کافی در جامعه که موجب رفتار نامناسب اطرافیان، کاهش حضور خانواده در مهمانی‌ها و دورهمی‌ها و ایجاد مشکلاتی برای کودک و خانواده در فضای عمومی جامعه می‌شود.
• مراکز تفریحی و عمومی برای حضور کودکان مبتلا به اوتیسم که با صدای بلند، نور زیاد و ایستادن طولانی در صف مشکل دارند، مناسب سازی نشده است.
راهکارهایی برای خانواده‌های دارای فرزند درگیر اوتیسم:
• حفظ آرامش خانواده و رسیدگی بیشتر به خود
• اولویت دادن به راحتی فرزندتان هنگام معاشرت با دیگران و توضیح شرایط خاص کودک برای نزدیکان و دوستان
• برای ساعات مهمانی در منزل، با توجه به شرایط فرزندتان، محدودیت‌هایی وضع کنید.
• از اطرافیان دلسوز کمک بگیرید و بخشی از بار مسئولیت خود را کاهش دهید.
• زمانی را برای بهبود رابطه بین خود اختصاص دهید.
• از تجربه و تخصص افراد آموزش دیده در زمینه اوتیسم کمک بگیرید.
• شرایط کودک را بپذیرید و او را با سایر کودکان مقایسه نکنید.
• شروع درمان را به امید بهبود خودبخود شرایط ، به تاخیر نیندازید.
• صداها و نورهایی را که موجب آشفتگی کودک در منزل می‌شوند، حذف کنید.
• به جای ” نه گفتن ” مداوم، لوازم نامناسب را از دسترس کودک دور کنید.
• کاهش محرکهای دیداری، به افزایش تماس چشمی کودک کمک می‌کند. استفاده از لامپ رشته‌ای به جای فلورسنت که تمرکز را به هم می‌زند، مناسب‌تر است.
• کاهش ارتباط با افراد ناآگاهی که موجب دلسردی و ناراحتی شما می‌شوند، به آرامشتان کمک می‌کند.
تشخیص به موقع اوتیسم، در جبران تاخیر رشد کودک موثر است. راهکارهای درمانی، شرایط زندگی را هم برای کودک و هم برای خانواده بهبود می‌بخشد؛ و حمایت جامعه و اطرافیان، مسیر را آسان‌تر می‌کند.
فرد درگیر با اوتیسم، از محبت دیدن لذت می برد. او هم مانند سایر کودکان، به بازی و شادی نیاز دارد. با افزایش آگاهی در جامعه و پذیرش تفاوت بین افراد، با وجود تمام مشکلات، می‌توانیم کنار هم با آرامش زندگی کنیم. کودکان مبتلا به اوتیسم هم می‌توانند استعدادهایشان را شکوفا کنند و از زندگی در این جهان لذت ببرند.
