تا حالا به این فکر کردید که تو یه روز خاص مثل 21 آوریل، چه اتفاقاتی تو دنیای روانشناسی افتاده؟

شاید براتون جالب باشه بدونید که خیلی از پیشرفت‌ها، کشف‌ها و حتی تاسیس نهادهای مهم روانشناسی تو همین روزها رقم خورده. من همیشه به تاریخ علاقه‌مند بودم، مخصوصاً تاریخ علم.

یه جورایی انگار با خوندن گذشته، می‌تونیم بهتر بفهمیم الان کجای کار هستیم و به کجا می‌خوایم بریم.

به همین خاطر تصمیم گرفتم یه کم در مورد رویدادهای تاریخ روانشناسی در 21 آوریل براتون بگم. بزن بریم!

چرا بررسی رویدادهای تاریخ روانشناسی در 21 آوریل مهم است؟

فکر کنید دارید یه فیلم مستند درباره زندگی یه دانشمند بزرگ تماشا می‌کنید.

دیدن اینکه اون آدم چطوری با چالش‌ها روبرو شده، چه اشتباهاتی کرده و چطوری به موفقیت رسیده، خیلی الهام‌بخشه، مگه نه؟

بررسی رویدادهای تاریخ روانشناسی در 21 آوریلهم یه جورایی همینه. ما با دیدن اینکه چه کسانی تو این روزها به دنیا اومدن، چه اتفاقاتی افتاده و چه تصمیماتی گرفته شده، می‌تونیم دید بهتری نسبت به مسیر این علم پیدا کنیم.

اینطوری بهتر می‌تونیم بفهمیم که روانشناسی از کجا شروع کرده و به کجا داره می‌ره.

به علاوه، این بررسی می‌تونه بهمون کمک کنه تا از اشتباهات گذشته درس بگیریم و راه‌های جدیدی رو برای پیشرفت پیدا کنیم.

اینجوریه که تاریخ، چراغ راه آیندمون میشه.

نگاهی به گذشته: رویدادهای مهم روانشناسی در 21 آوریل

خب، حالا بریم سراغ اصل مطلب!

می‌خوایم ببینیم تو 21 آوریل چه اتفاقات مهمی تو تاریخ روانشناسی افتاده. البته این لیست کامله کامل نیست، ولی سعی کردم مهم‌ترین‌هاش رو براتون جمع‌آوری کنم:

سال 1657: بازدید جان اِولین از بیمارستان بیتلهم

تصور کنید سوار یه ماشین زمان شدید و برگشتید به سال 1657.

جان اِولین، یه خاطره‌نویس انگلیسی، تو این سال از بیمارستان بیتلهم لندن بازدید می‌کنه.

بیتلهم، که بهش “بدلام” هم می‌گفتن، یه بیمارستان روانی بود.

اِولین تو خاطراتش می‌نویسه که “چندین موجود بیچاره رو در زنجیر دیدم؛ یکی از اونها از بس شعر می‌گفت دیوانه شده بود.”

این نوشته‌ها نشون می‌ده که تو اون زمان، با بیماران روانی چه رفتاری می‌شده و چقدر درک کمی از بیماری‌های روانی وجود داشته.

این یه یادآوری تلخه از اینکه چقدر راه درازی رو تا امروز طی کردیم.

سال 1848: تولد کارل اشتومف

حالا یه کم از فضای غم‌انگیز بیمارستان بیتلهم دور شیم و بریم سراغ یه خبر خوب:

تولد کارل اشتومف! اشتومف یه روانشناس تجربی بود که به مطالعه ادراک فضایی، شنوایی و موسیقی خیلی علاقه داشت.

فکرش رو بکنید، یه نفر تمام زندگیش رو وقف این می‌کنه که بفهمه ما چطوری صداها رو می‌شنویم و فضا رو درک می‌کنیم.

کارهاش تاثیر خیلی زیادی رو شناخت ما از حواس گذاشته.

سال 1866: تاسیس انجمن آمریکایی پیشگیری از خشونت به حیوانات (ASPCA)

شاید بپرسید چه ربطی داره؟

خب، این انجمن توسط هنری برگ تاسیس شد و زمینه رو برای تدوین اصول اخلاقی تو روانشناسی تجربی فراهم کرد.

این نشون می‌ده که توجه به حقوق حیوانات و رعایت اخلاق، یه موضوع خیلی مهم تو تحقیقات روانشناسیه.

ما نمی‌تونیم برای رسیدن به جواب سوال‌هامون، به هر شکلی با موجودات دیگه رفتار کنیم. این یه درس اخلاقیه که هنوز هم خیلی مهمه.

سال 1874: تولد اسکار پفونگست

اسکار پفونگست یه روانشناس تطبیقی خودآموخته بود که بیشتر به خاطر بررسی یه اسب باهوش به اسم “کلور هانس” معروف شد.

این اسب می‌تونست مسائل ریاضی رو حل کنه و جواب‌ها رو با ضربه زدن با پا نشون بده!

پفونگست نشون داد که این اسب واقعاً ریاضی بلد نیست، بلکه فقط به نشانه‌های غیرارادی ما آدما (مثل تغییر حالت چهره‌مون) واکنش نشون می‌ده.

این پدیده، یه نمونه اولیه از “اثرات انتظار آزمایشگر” محسوب می‌شه.

یعنی ما ناخودآگاه روی نتیجه آزمایش‌هامون تاثیر می‌ذاریم، چون انتظار داریم یه نتیجه خاص رو ببینیم.

این یه درس خیلی مهم برای هر پژوهشگریه.

قرن بیستم: دوره‌ای پر از تحول و رویدادهای تاریخ روانشناسی در 21 آوریل

قرن بیستم پر بود از اتفاقات مهم و پیشرفت‌های بزرگ.

تو این دوره، روانشناسی هم خیلی تغییر کرد و شاخه‌های جدیدی بهش اضافه شد.

حالا ببینیم تو 21 آوریل این قرن، چه اتفاقاتی افتاده:

سال 1882: تولد پرسی ویلیامز بریجمن

پرسی ویلیامز بریجمن، برنده جایزه نوبل، “عملیات‌گرایی” (operationism) رو به عنوان شاخه‌ای از پوزیتیویسم منطقی بنیان نهاد.

این نظریه میگه که هر مفهوم علمی باید بر اساس مجموعه‌ای از عملیات‌های قابل اندازه‌گیری تعریف بشه.

به عبارت دیگه، اگه نتونیم یه چیزی رو اندازه بگیریم، نمی‌تونیم در موردش حرف بزنیم!

این ایده تاثیر زیادی روی روش تحقیق تو روانشناسی گذاشت.

سال 1909: تولد رولو می

رولو می، اولین کسی بود که دکترای مشاوره رو از دانشگاه کلمبیا گرفت.

نظریه‌های اون از فلسفه اگزیستانسیال سرچشمه می‌گرفت و بخشی از جنبش انسان‌گرایی بود.

می با پزشکی‌سازی رواندرمانی مخالفت می‌کرد و معتقد بود که رواندرمانی نباید فقط به دنبال درمان بیماری‌ها باشه، بلکه باید به افراد کمک کنه تا معنای زندگی خودشون رو پیدا کنن.

دیدگاه انسان‌گرایانه رولو می، یه دیدگاه مثبت و امیدبخشه که به توانایی‌های بالقوه انسان‌ها ایمان داره.

سال 1915: انتخاب جی. استنلی هال به آکادمی ملی علوم

جی. استنلی هال، چهارمین روانشناسی بود که به آکادمی ملی علوم انتخاب شد.

این یه افتخار بزرگ برای هال و کل جامعه روانشناسی بود.

هال یکی از پیشگامان روانشناسی کودک و نوجوان بود و نقش مهمی تو توسعه این حوزه‌ها داشت.

سال 1917: تاسیس ایستگاه تحقیقات رفاه کودک آیووا

این ایستگاه توسط مجلس ایالت آیووا تاسیس شد و هدفش تحقیق در مورد رفاه و رشد کودکان بود.

این مرکز، نتیجه تلاش‌های کارل سی شور و فعال والدین کورا بی. هیلیس بود.

تاسیس این ایستگاه نشون می‌ده که از همون اول، توجه به سلامت و رفاه کودکان برای روانشناسان خیلی مهم بوده.

سال 1926: تولد ویلیام ای. اسکات

ویلیام ای. اسکات، روانشناس اجتماعی، در آمریکا و استرالیا کار کرد و به تحقیق درباره تبلیغات، پیچیدگی شناختی و انطباق مهاجران پرداخت.

تحقیقات اسکات نشون می‌ده که چطوری تبلیغات می‌تونه روی رفتار ما تاثیر بذاره و چطوری مهاجران با چالش‌های انطباق با فرهنگ جدید روبرو می‌شن.

سال 1946: تولد باروخ فیشهوف

باروخ فیشهوف بر جنبه‌های نظری و کاربردی نظریه تصمیم‌گیری ریاضی کار کرد و اون رو به مسائل محیطی، ارزیابی نظر متخصصان و خطر درک شده تجاوز جنسی اعمال کرد.

فیشهوف نشون داد که تصمیم‌گیری یه فرآیند پیچیده‌ست که تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیره، از جمله احساسات، باورها و اطلاعاتی که در اختیار داریم.

سال 1954: ثبت رسمی انجمن روانشناسی ویرجینیای غربی

رابرت پی. فیشر و هرمان جی. کانادی از امضاکنندگان سند تاسیس این انجمن بودند.

تاسیس این انجمن نشون می‌ده که روانشناسان در سطح ایالتی هم تلاش می‌کردن تا حرفه خودشون رو سازماندهی کنن و استانداردهای اخلاقی و حرفه‌ای رو رعایت کنن.

سال 1958: انتشار فرهنگ لغت اصطلاحات روانشناسی و روانکاوی

این فرهنگ لغت توسط هوراس و آوا انگلیش منتشر شد و سال‌ها مرجع استاندارد بود.

داشتن یه فرهنگ لغت جامع و معتبر، برای هر علمی خیلی مهمه، چون به ایجاد زبانی مشترک و قابل فهم برای همه کمک می‌کنه.

سال 1962: نمایشگاه قرن 21 (نمایشگاه جهانی سیاتل)

غرفه علمی آمریکا شامل نمایشگاه‌هایی درباره نقش‌پذیری جوجه‌ها، عشق مادری در میمون‌ها، ژنتیک رفتاری موش‌ها، شرطی‌سازی عامل در کبوترها و تشخیص دیداری در ماهی‌های سالمون بود.

این نمایشگاه نشون می‌ده که روانشناسان از روش‌های مختلفی برای مطالعه رفتار موجودات مختلف استفاده می‌کنن و سعی می‌کنن تا الگوهای رفتاری مشترک رو پیدا کنن.

سال 1965: قانون تنظیم مجوز روانشناسان در آریزونا

این قانون از ۲۰ جولای ۱۹۶۵ اجرایی شد.

تصویب این قانون نشون می‌ده که دولت‌ها هم به اهمیت روانشناسی پی برده بودن و می‌خواستن تا از حقوق مراجعین و بیماران روانی محافظت کنن.

روانشناسی مدرن و روز روانشناس

امروزه روانشناسی خیلی پیشرفت کرده و شاخه‌های خیلی زیادی داره.

از روانشناسی بالینی و مشاوره گرفته تا روانشناسی صنعتی و سازمانی و روانشناسی ورزشی، همه و همه دارن به ما کمک می‌کنن تا زندگی بهتری داشته باشیم.

با این حال، هنوز هم چالش‌های زیادی پیش روی روانشناسان هست.

ما باید تلاش کنیم تا درک بهتری از مغز و ذهن انسان پیدا کنیم، روش‌های موثرتری برای درمان بیماری‌های روانی ابداع کنیم و از دانش روانشناسی برای حل مشکلات اجتماعی استفاده کنیم.

یه نکته جالب اینه که در سال 2022، پانزدهمین بزرگداشت روز روانشناسی در جهان در روز 21 آوریل برگزار شد و شعار اون روز «ایجاد امید: مشارکت در نقشهٔ راه برای اقدام» بود. خیلی قشنگه، نه؟

آیا در ایران هم روز روانشناس داریم؟

شاید براتون سوال پیش بیاد که آیا در ایران هم روزی به عنوان روز روانشناس داریم؟ جواب اینه که بله، ۹ اردیبهشت در ایران به عنوان روز روانشناس و مشاور گرامی داشته میشه. جالبه بدونید که یه جور تقارن تصادفی بین روز روانشناس و مشاور در سال ۱۳۹۵ با «روز روانشناسی در سازمان ملل» وجود داشت. در واقع، در ۲۰ آوریل ۲۰۱۷، دهمین روز روانشناسی سازمان ملل جشن گرفته شد. این نشون میده که اهمیت روانشناسی در سطح جهانی داره بیشتر و بیشتر میشه.

نکات کلیدی و درس‌هایی از گذشته

• تاریخ روانشناسی نشون می‌ده که این علم همواره در حال تغییر و تحول بوده.
• ما باید از اشتباهات گذشته درس بگیریم و راه‌های جدیدی رو برای پیشرفت پیدا کنیم.
• توجه به اخلاق و حقوق حیوانات در تحقیقات روانشناسی خیلی مهمه.
• روانشناسی می‌تونه به ما کمک کنه تا زندگی بهتری داشته باشیم و مشکلات اجتماعی رو حل کنیم.
• روز روانشناس یه فرصت خوبه تا از زحمات روانشناسان و مشاوران قدردانی کنیم.

پرسش‌های متداول درباره رویدادهای تاریخ روانشناسی در 21 آوریل