مهارت تصمیم گیری چیست و چه کمکی به شما می‌کند؟

مهارت تصمیم گیری یکی از مهارتهای ضروری برای رسیدن به موفقیت و رشد در تمام بخشهای زندگی است. شما هر روز صدها تصمیم در زمینه‌های مختلف شغلی، خانوادگی و شخصی می‌گیرید که هرکدام از آنها ممکن است مسیر زندگیتان را تغییر دهد.

بعضی از تصمیمها بسیار مهم و تاثیرگذارند مثل انتخاب شغل یا ازدواج. همچنین دنیای امروز پر از چالشهای پیچیده است. برای اینکه بتوانید پیشرفت کنید باید مهارت تصمیم گیری را در خودتان ارتقا دهید.

مهارت تصمیم گیری چیست؟

این مهارت یک توانایی ذهنی و شناختی است که به شما کمک می‌کند تا از بین راه‌حلها و گزینه‌های موجود برای یک مساله، بهترین آنها را انتخاب کنید.

معمولا افراد برای تصمیم گیری از روشهای زیر استفاده می‌کنند:

• شهودی تصمیم می‌گیرند: برخی از افراد براساس احساسات درونی خودشان که ممکن است متاثر از تجربیات کودکی باشد، تصمیم می‌گیرند.
• براساس استدلال تصمیم می‌گیرند: این افراد ملاک تصمیم‌گیری را واقعیتها و داده‌های موجود قرار می‌دهند. این روش تصمیم‌گیری برای مسائل بزرگتر و پیچیده‌تر کاربرد بیشتری دارد.
• از ترکیب شهود و استدلال استفاده می‌کنند: تصمیمهایی که هم منطبق با شهود فرد و هم استدلال و منطق او هستند اغلب نتایج بهتری هم دارند.

فرایند تصمیم گیری و مراحل مختلف آن

• مشکل یا مساله را با دقت شناسایی کنید. برای اینکه بتوانید تصمیم درستی بگیرید، اول باید بدانید درباره چه مساله‌ای قرار است تصمیم‌گیری کنید.
• قبل از تصمیم‌گیری سعی کنید داده‌ها و اطلاعات کافی جمع‌آوری کنید. هر چقدر به جز‌ئیات توجه بیشتری کنید و اطلاعات شما دقیق‌تر باشد، تصمیم بهتری هم می‌گیرید.
• گزینه‌های موجود و راه‌حلهای احتمالی را پیدا و بررسی کنید. به اولویتها هم توجه کنید.
• با استفاده از تکنیکهای خلاق تصمیم‌گیری به راه‌حلهای جدید و تجربه نشده هم فکر کنید. هیچ راه‌حلی را پیش از بررسی کردن کنار نگذارید.
• همه راه‌حلهایی را که پیدا کرده‌اید، ارزیابی کنید. سعی کنید نتایج احتمالی هر راه‌حل را هم مجسم کنید تا بتوانید بهترین و کم‌خطرترین راه را انتخاب کنید.
• حالا موقع انتخاب نهایی یک گزینه است. تصمیم بگیرید . قاطعانه به سراغ اقدام بروید.
• بهترین تصمیم بدون اقدام و عمل، فایده‌ای ندارد. پس شروع به حرکت کنید و از اطرافیان و افراد دلسوز و آگاه برای همکاری کمک بگیرید.
• در هر مرحله از انجام کار، نتیجه به‌دست آمده را ارزیابی کنید. از دیگران هم نظرخواهی کنید. هرجای مسیر که فکر کردید باید بازنگری انجام شود، حتما این کار را بکنید.

مهارتهای مرتبط با تصمیم گیری

• مهارت حل مساله: برای انتخاب بهترین گزینه در کنار مهارت تصمیم گیری، به این مهارت هم نیاز خواهید داشت.
• توانایی کار تیمی و گروهی: عملی کردن تصمیمهای بزرگ و نترسیدن از آنها مستلزم همراهی یک تیم یا گروه است.
• سازمان‌دهی: برای اجرای تصمیم باید بتوانید تمام امکانات موجود را به‌خوبی سازمان‌دهی کنید.
• مدیریت زمان: بهترین تصمیم، نه عجولانه و بدون فکر گرفته می‌شود و نه با تاخیر زیاد.
• استدلال منطقی: باید بتوانید اطلاعات موجود را تجزیه و تحلیل کنید تا بتوانید تصمیم درستی بگیرید.
• هوش هیجانی: گاهی تصمیمهای شما اطرافیانتان را هم درگیر می‌کند. ممکن است این افراد اعضای خانواده یا همکاران شما در محیط کارتان باشند. اگر بتوانید احساسات آنها را هم درک کنید و از دریچه دید آنها به موضوع نگاه کنید، آنها هم تصمیم شما را راحت‌تر می‌پذیرند و با شما همراه می‌شوند.
• خلاقیت: اگر خلاق باشید به راه‌حلهای موجود اکتفا نمی‌کنید و راههای جدیدی را خلق می‌کنید.
• انعطاف‌پذیری: برای تصمیم‌گیری باید محدودیتهای خودتان را بپذیرید و براساس آن تصمیم مناسبی بگیرید.

داشتن مهارت تصمیم گیری چه فوایدی دارد؟

• می‌توانید در زمان مناسب و بدون اینکه فرصت ازدست برود، تصمیم بگیرید.
• تصمیم‌گیری درست باعث کاهش هزینه‌ها و خسارتهای شما می‌شود.
• از امکانات و فرصتهای موجود بهترین استفاده را می‌کنید.
• زمینه رشد و پیشرفت شما یا سازمانتان فراهم می‌شود.
• اگر اطرافیان یا همکارانتان را هم در تصمیم‌گیری مشارکت دهید، میزان همکاری و رضایت آنها هم بیشتر می‌شود و بدون دردسر می‌توانید کارها را پیش ببرید.

چطور می‌توانید مهارت تصمیم گیری را در خودتان تقویت کنید؟

• مهارت تصمیم گیری هم مثل هر مهارت دیگری با تکرار و تمرین، تقویت می‌شود.
• هر تصمیم جدیدی ممکن است منجر به یک تغییر در زندگی شما شود. تغییرات را بپذیرید و از آنها نترسید.
• موقع تصمیم‌گیری گرفتار وسواس نشوید. درست است که باید اطلاعات موجود را با دقت بررسی کنید و به جنبه‌های مختلف تصمیمتان فکر کنید؛ اما اگر بخواهید منتظر موقعیت ایده‌آل باشید یا زمان زیادی را صرف تجزیه و تحلیل اطلاعات کنید ممکن است زمان طلایی تصمیم‌گیری را از دست دهید. کمالگرا نباشید. کافیست قدم اول را بردارید و شروع کنید؛ به‌تدریج می‌توانید از اشتباهات درس بگیرید و مسیر حرکتتان را اصلاح کنید.
• قبل از تصمیم‌گیری با افراد باتجربه و متخصص مشورت کنید و دایره دانشتان را وسیع‌تر کنید.
• به مزایا و معایب هر راه‌حل موجود فکر کنید تا بتوانید بهترین تصمیم را بگیرید.
• مسئولیت انتخابهایتان را بپذیرید.
• کارهای بزرگ را به مراحل کوچک تقسیم کنید و گام به گام تصمیم بگیرید.
• فراموش نکنید برای رسیدن به آرزوهای بزرگ درکنار منطق و تفکر، نیاز به کمی جسارت هم دارید تا بتوانید تصمیمهای بزرگ بگیرید.

چگونه مهارت تصمیم گیری را در کودکان تقویت کنید؟

• تفکر انتقادی را به کودکتان یاد دهید. از او سوالات باز بپرسید و اجازه دهید خودش فکر کند و جواب دهد. سپس از او بخواهید جوابهای خودش را بررسی کند.
• به او فرصت تصمیم‌گیری برای مساله‌های کوچک زندگی خودش را بدهید و از او بخواهید دلایل انتخابش را هم برای شما توضیح دهد.
• با توجه به شرایط سنی و توانمندیهایشان به آنها مسئولیت دهید.
• برای جمع‌آوری اطلاعات مرتبط با تصمیمهایش به او کمک کنید؛ اما درنهایت اجازه دهید خودش فکر کند و تصمیم درست را بگیرد.
• اگر انتخاب کودک اشتباه است درصورتی‌که خطری تهدیدش نمی‌کند فرصت دهید با نتیجه تصمیمش مواجه شود و از شکستش درس بگیرد. اما درنهایت از او حمایت کنید.
• کودکان در قالب بازی، مهارتها را بهتر یاد می‌گیرند. اغلب بازیهای فکری و گروهی نیاز به مهارت تصمیم‌گیری دارند.