افسردگی دوران کنکور، علت و روشهای پیشگیری و درمان آن
افسردگی دوران کنکور، علت و روشهای پیشگیری و درمان آن
افسردگی دوران کنکور یکی از مشکلات رایج در بین دانش آموزان متوسطه و داوطلبان پشت کنکوری است. کنکور یک رقابت مهم در زندگی دانش آموزان و حتی خانواده‌های آنهاست. عوامل زیادی مثل اضطراب امتحان، انتظار خانواده و اطرافیان از فرد، تلاش بیشتر از حد توان و نگرانی بابت آینده می‌تواند باعث افسردگی دوران کنکور شود.
علت افسردگی در دوران کنکور چیست؟
- مطالعه طولانی، کم‌خوابی یا خواب نامنظم و حذف استراحت و تفریح
- نگرانی از آینده در صورت قبول نشدن در دانشگاه یا رشته مورد نظر
- تحمل فشار روانی و اضطراب به مدت طولانی
- احساس گناه یا حسرت بابت اینکه به اندازه کافی تلاش نکرده است
- انتظار خانواده، معلمان و اطرافیان برای قبولی در رشته و دانشگاه خاص
- شرمندگی دربرابر زحمات و هزینه‌های خانواده و ترس از سرزنش توسط دیگران
- مقایسه خود با دیگران
- احساس بلاتکلیفی تا زمان اعلام نتایج کنکور
- فاصله گرفتن از دوستان و کاهش ارتباط اجتماعی در طول سال منتهی به کنکور
نشانه‌های افسردگی دوران کنکور
- فرد مدام غمگین است؛ زیاد گریه می‌کند و احساس بی‌قراری و آشفتگی دارد.
- بی‌حوصله است و از انجام کارهای مورد علاقه اش لذت نمی‌برد.
- همیشه به نتیجه آزمونش فکر می‌کند و دچار اضطراب و ناامیدی می‌شود.
- بسیار تحریک‌پذیر و حساس می‌شود و ممکن است پرخاشگری کند.
- الگوی خواب و بیداریش تغییر می‌کنند؛ دچار بی‌خوابی یا پرخوابی می‌شود.
- اشتهایش خیلی کم یا خیلی زیاد می‌شود.
- به ظاهرش بی‌توجه می‌شود.
- نمی‌تواند روی کار و مطالعه متمرکز شود.
- نظم زندگیش به‌هم می‌ریزد. انگیزه‌ای برای انجام کارهایش ندارد. به‌تازگی تنبلی می‌کند.
- خودش را به خاطر اهمالکاریش سرزنش می‌کند؛ احساس گناه و بی‌ارزشی اغلب با اوست.
- تمایلی به برقراری ارتباط ندارد و منزوی می‌شود.
- دچار علائم جسمی مانند سردرد و دل درد می‌شود؛ بدون فعالیت زیادی، همیشه خسته است.
- در موارد شدید افسردگی دوران کنکور ممکن است به خودکشی فکر کند.
- برخی از موارد افسردگی ممکن است بدون نشانه خاصی باشد. اگر فرد یکی دو روز این علائم را از خود نشان داد به معنی افسرده شدن او نیست؛ کمی به دانش آموز زمان بدهید تا با نتیجه آزمونش کنار بیاید. اگر شدت نشانه‌ها زیاد بود و یا علائم ادامه پیدا کرد باید به فکر درمان او باشید.
روشهای درمان افسردگی دوران کنکور
- اگر فرد پس از آزمون، کمی ناراحت و غمگین است، تغییر سبک زندگی کنکوری به زندگی عادی می‌تواند باعث بهبود روحیه او شود. استراحت، معاشرت با دوستان و سفر معمولا حال روحی دانش‌آموز را بهتر می‌کند.
- فکر کردن زیاد به نتیجه آزمون، سرزنش خود و داشتن افکار منفی دیگر فایده‌ای ندارد. خانواده هم بهتر است در این مورد زیاد صحبت نکنند و او را با تمام اشتباهات و کاستی‌هایش بپذیرند و از او حمایت کنند.
- در فاصله باقیمانده تا اعلام نتایج، بهتر است او به تفریح مورد علاقه‌اش بپردازد؛ ورزش کند و تغذیه مناسبی داشته باشد.
- اگر نتیجه کنکور اعلام شده و دانش‌آموز نتوانسته است در رشته موردنظر خودش قبول شود، خانواده باید به او کمک کند تا بتواند شرایط را بپذیرد و تلاش جدیدی را برای سال بعد شروع کند.
- بهتر است فرد اهدافش را بازنگری کند و علائق و استعدادهایش را بهتر بشناسد.
- کمالگرایی را کنار بگذارد.
- فاصله گرفتن از اطرافیانی که با حرفها و رفتارهای نامناسب خود، باعث حال روحی بد او می‌شوند، شاید جلوی شدت گرفتن نشانه‌های افسردگی را بگیرد.
- اگر شدت نشانه‌ها زیاد است یا ادامه پیدا کرده است باید به متخصص و روانشناس مراجعه کند. متخصص براساس شرایط تصمیم می‌گیرد که از روان درمانی یا دارودرمانی استفاده کند.
چطور می‌توانیم از افسردگی دوران کنکور پیشگیری کنیم؟
- در طول دوران کنکور از فرزندشان حمایت کنند؛ حمایت روحی بسیار مهمتر از حمایت مالی است.
- با او درمورد کنکور حرف بزنند و نگرانیهایش را بشنوند.
- متناسب با توانمندیهای فرزندشان از او توقع داشته باشند و بیش از آن به او فشار نیاورند.
- درست است که سبک زندگی یک کنکوری کمی متفاوت است، اما قرار نیست سلامتی فرد تحت تاثیر کنکور قرار بگیرد. رژیم غذایی سالم شامل میوه‌ها و سبزیجات تازه، انواع ویتامینها و مواد معدنی، ورزش و تحرک کافی، قرار گرفتن در فضای باز و استفاده از هوای پاک و خواب کافی را فراموش نکنند.
- تمرینهای تنفسی و ریلکسیشن در فواصل بین درسها به کاهش استرس کمک زیادی می‌کند.
- استفاده از تکنیکهای مدیریت زمان باعث می‌شود تا فرد با خیال راحت طبق برنامه درسی عمل کند و دچار اضطراب نشود.
- یادداشت کردن افکار منفی و گفتگوهای درونی، ذهن را آزاد می‌کند و باعث تمرکز بیشتر می‌شود.
- اگر دانش‌آموز بداند که اکثر رقبایش در همین شرایط قرار دارند و او تنها نیست، کمی از شدت اضطرابش کم می‌شود.
خانواده چه نقشی در مدیریت افسردگی دوران کنکور دارند؟
- طوری رفتار کنید که دانش‌آموز در کنارتان احساس راحتی و امنیت کند و بتواند دغدغه‌ها و نگرانیهایش را بدون ترس از قضاوت با شما درمیان بگذارد.
- سعی کنید محیط خانه را در طول سال کنکور، آرام و بدون تنش نگه دارید.
- اگر دانش‌آموز خوب تلاش کرده است، این تلاشها را ببینید و اگر تنبلی کرده است بدون سرزنش کردن به او فرصت جبران بدهید.
- در حد توانتان شرایط را برای موفقیت او در کنکور فراهم کنید.
- شما به عنوان والدین باید بتوانید استرس خود را مدیریت کنید تا فرزندتان با دیدن نگرانی و استرس شما، خودش را نبازد.
- او را با کسی مقایسه نکنید؛ فرزندتان توانایی و استعدادهای منحصربفرد خودش را دارد.
- اگر نشانه‌های افسردگی را در او می‌بینید، برای کاهش علائم یا درمان آن اقدام کنید؛ فکر نکنید فرزندتان برای فرار از درس خواندن یا پذیرش مسئولیت، تمارض می‌کند.
جمع‌بندی افسردگی دوران کنکور و نکاتی درباره آن
درست است که در کشور ما کنکور تبدیل به یک مرحله تنش‌زا در راه آینده و موفقیت دانش‌آموزان شده است؛ اما نوع مواجهه فرد و خانواده و حتی معلمان می‌تواند از شدت این تنش کم کند.
والدین با تغییر نگرش خود به کنکور می‌توانند تا حد زیادی از افسردگی دوران کنکور پیشگیری کنند.
قرار نیست ما به هر قیمتی دانش‌آموزانمان را تبدیل به پزشک و مهندس و وکیل کنیم. سلامتی روانی افراد جامعه بسیار مهمتر از رشته تحصیلی آنهاست.
شاید به خواندن این مقاله هم علاقه داشته باشید:
چرا حتی اسم کنکور در بعضی از افراد ایجاد اضطراب می‌کند؟
آیا این مطلب برایتان مفید بود؟
اشتراکگذاری پست
