آسیب کودکان در فضای مجازی و راهکارهای محافظت از آنها

آسیب کودکان در فضای مجازی یکی از دغدغه‌های مهم والدین است. در دنیایی زندگی می‌کنیم که استفاده از اینترنت و فضای مجازی اجتناب‌ناپذیر است. دوران قرنطینه کرونا تاثیر اینترنت را بر زندگی همه ما بیشتر کرده است.

کودکان به دلیل استفاده والدین و دوستانشان از اینترنت، هم کنجکاوند و هم تمایل دارند از آن استفاده کنند. آنها در زمینه تکنولوژی و استفاده از اینترنت از والدینشان جلوتر هستند؛ به‌راحتی برای خودشان فیلم و بازی دانلود می‌کنند؛ بازیهای قبلی را به‌روز می‌کنند و در شبکه‌های اجتماعی حضور فعال دارند. همین موضوع باعث می‌شود درمعرض آسیبهای ناشی از آن قرار گیرند.

در این مقاله سعی می‌کنیم درباره آسیب کودکان در فضای مجازی و راهکارهای کاهش آن، نکاتی را بیان کنیم.

آسیب کودکان در فضای مجازی شامل چه مواردی می‌شود؟

• این خطر وجود دارد که کودکتان درمعرض محتوای نامناسب قرار بگیرد و فیلم یا عکسی را ببیند که مناسب سن او نیست.
• ممکن است اطلاعات شخصی خود شامل عکس، آدرس منزل و مدرسه یا جزئیاتی از رفت‌وآمد خود را در اینترنت منتشر کند و ناخواسته دراختیار افراد غریبه قرار دهد.
• گاهی شیادان و شکارچیان سایبری سعی می‌کنند با کودک ارتباط دوستانه برقرار کنند و از این طریق به خواسته‌های غیرقانونی یا غیراخلاقی خود برسند.
• کودکی که بدون نظارت و اطلاع والدینش در فضای مجازی حضور دارد، طعمه مناسبی برای پدوفیلها و آزارگرهای جنسی است.
• اعتیاد و وابستگی به اینترنت از موارد جدی آسیب کودکان در فضای مجازی است.
• اگر فرزندتان از گوشی مشترک با شما استفاده می‌کند ممکن است به اشتباه لینک نامناسبی را باز یا بدافزاری را نصب کند و اطلاعات مهم گوشی شما به سرقت برود. اگر در سنی است که متوجه می‌شود، در این مورد به او توضیح دهید.
• بعضی از کلاهبرداران ازطریق فرستادن تبلیغات برای کودکان و ترغیب آنها برای خرید محصول نامناسب، درواقع از آنها سوءاستفاده می‌کنند.
• برخی از فیلمها، عکسها و بازیها محتوای ترسناکی دارند که می‌تواند باعث اضطراب، افسردگی، اختلال خواب، شب‌ادراری، انزوا یا افت تحصیلی کودک شود. به او آموزش دهید اگر کسی در فضای مجازی او را بترساند یا تحقیرش کند فورا به شما اطلاع دهد.
• در اثر استفاده مداوم از محتوای نامناسب یا عضویت در گروههای نامتناسب با ارزشهای خانواده، رفتار و پوشش کودک به‌تدریج تغییر می‌کند و حتی نسبت به اصول و قواعد خانوادگی بی‌تفاوت می‌شود.

چند راهکار برای کاهش آسیب کودکان در فضای مجازی:

برای کودکان زیر ۷ سال:

• برای استفاده فرزندتان از فضای مجازی و اینترنت، قانون تعیین کنید و به آن پایبند بمانید. اگر بسیار کوچک است به او توضیح دهید که نمی‌تواند تبلت یا گوشی شخصی داشته باشد و فقط اجازه دارد با گوشی شما بازی کند.
• زمان استفاده او را از فضای مجازی و بازیهای آنلاین محدود کنید. این ساعت را از قبل به او اطلاع دهید و با او توافق کنید. اگر در ساعت مقرر خواست با ترفندهایی از شما وقت بیشتری بگیرد، به هیچ وجه قبول نکنید و او را با تفریحات دیگری سرگرم کنید. برایش کتاب بخوانید؛ اجازه دهید در کنار شما آشپزی کند؛ با او بازی کنید یا او را به پارک ببرید.
• اگر از بازیهای آنلاین استفاده می‌کند، کنارش بنشینید و همراه او بازی کنید تا بتوانید تمام مراحل بازی را ببینید و از مناسب بودن آن مطمئن شوید.
• برای جلوگیری از آسیب کودکان در فضای مجازی، از نرم‌افزارهای قفل کودک برای محدود کردن دسترسیهای آنها استفاده کنید.
• اگر فرزندتان با گوشی شما بازی می‌کند، مراقب عکسها و فیلمهایی که در گوشی دارید، باشید و عکسهای نامناسب را از دید او دور نگه دارید.
• عکسهای او را در فضای عمومی به اشتراک نگذارید. اگر می‌خواهید عکس او را در شبکه اجتماعی خود قرار دهید، آن را خصوصی کنید تا غریبه‌ها به عکسها دسترسی نداشته باشند.
• اطلاعات مربوط به نشانی محل سکونت خود یا مهدکودک فرزندتان را در اینترنت به اشتراک نگذارید.

برای کودکان بالای ۷ سال:

• کودکی که به مدرسه می‌رود، احتمالا برای کلاسهای آنلاین خود به تبلت یا تلفن همراه نیاز دارد. بهتر است همچنان از گوشی مشترک با والدین استفاده کند.
• به او اجازه دهید با استفاده از حساب کاربری شما با اقوام و دوستانش تماس تصویری برقرار کند و لذت ارتباط اینترنتی را بچشد.
• با او درباره روشهای درست استفاده از اینترنت و فضای مجازی صحبت کنید؛ به او یادآوری کنید که جواب سوالات غریبه‌ها را ندهد و اگر غریبه‌ای تلاش کرد با او ارتباط برقرار کند، به شما خبر دهد.
• به فرزندتان توضیح دهید که عکسها و اطلاعات شخصی خود را دراختیار غریبه‌ها قرار ندهد.
• تلاش کنید تفکر انتقادی را هم در خودتان و هم در فرزندتان رشد دهید. به او توضیح دهید که در فضای مجازی نباید حرف هرکسی را سریع قبول کند.
• فرزندتان حتما اطلاعات زیادی درباره اینترنت و امکانات آن دارد؛ سعی کنید از او عقب نمانید و آگاهی خودتان را بیشتر کنید.
• با موارد آسیب کودکان در فضای مجازی بیشتر آشنا شوید تا بتوانید از وقوع آن جلوگیری کنید.
• راهکارهای قانونی پیگیری مشکلات حاصل از فضای مجازی را یاد بگیرید.
• شما نمی‌توانید اینترنت را از زندگی خود و فرزندتان حذف کنید؛ او متعلق به آینده است و برای زندگی به مهارتهای مرتبط با اینترنت نیاز خواهد داشت. سعی کنید روش درست استفاده را به او یاد دهید. اگر او در کنار شما و با گوشی شما از شبکه‌های اجتماعی استفاده کند، این فرصت را دارید که عملکردش را از نزدیک کنترل کنید و اطلاعات ضروری را به او بدهید؛ درغیراین صورت دور از چشم شما این کار را می‌کند.
• اگر مشکل جدی در رابطه با آسیب کودکان در فضای مجازی دارید حتما از مشاور کودک کمک بخواهید.

مزیتهای استفاده از فضای مجازی و اینترنت برای کودک:

درست است که آسیب کودکان در فضای مجازی بسیار نگران‌کننده است؛ اما اینترنت مزایای زیادی هم دارد. کودکتان می‌تواند با کمک اینترنت به فعالیتهای موردعلاقه خود بپردازد و حتی در کلاس مجازی شرکت کند. بازیهای خلاقانه و آموزنده‌ای در اینترنت وجود دارد که فرزندتان می تواند به صورت محدود و با اجازه شما از آنها لذت ببرد.

او می‌تواند کارتونهای دلخواهش را دانلود کند؛ استعداد و خلاقیتش را پرورش دهد و با حضور در گروههای خانوادگی و دوستانه، ارتباط اینترنتی را هم تجربه کند.

استفاده درست از اینترنت باعث می‌شود کودکتان یاد بگیرد منفعل نباشد؛ تفکر انتقادی داشته باشد و اعتمادبه‌ نفسش بالاتر رود.

 

شاید به این مقالات هم علاقه داشته باشید:

انیمه و مانگا و روانشناسی نوجوان

ونزدی آدامز – نوجوانی با چاشنی ترس و هیجان

علت ایجاد بلوغ زودرس در کودکان و روشهای پیشگیری از آن