چالشهای تک فرزندی
چالشهای تک فرزندی
تک فرزندی انتخاب بسیاری از پدر و مادرها در دنیای مدرن است. شرایط اقتصادی، تامین هزینه‌های فرزندان متعدد را سخت کرده است و سبک زندگی امروز هم با گذشته متفاوت است.
به همین دلیل برخلاف قدیم که خانواده‌ها پرجمعیت بودند، الان بیشتر والدین تمایلی ندارند بیشتر از یک فرزند داشته باشند.
بعضی از والدین فکر می‌کنند تک فرزندی باعث می‌شود فرزندشان در رفاه کامل زندگی کند؛ بعضی‌ها هم نگران تنهایی کودکشان هستند.
تک فرزندی هم مانند هر موضوع دیگری جنبه‌های مثبت و منفی زیادی دارد که به بعضی از آنها می‌پردازیم.
چه عواملی بر گسترش تک فرزندی موثرند؟
- مشکلات اقتصادی و معیشتی ازجمله درآمد پایین والدین و نداشتن مسکن نقش مهمی در گسترش تک فرزندی دارند.
- به دلیل مسائل مالی و تغییر شرایط اجتماعی، مادران زیادی شاغل هستند و زمان کافی برای پرورش چندین فرزند ندارند.
- همچنین به دلایل مختلف مثل مهاجرت افراد، مادران نمی‌توانند برای نگهداری فرزندان کوچک خود از حمایت و همکاری اقوام و بستگان برخوردار شوند.
- سن ازدواج بالا رفته است و بسیاری از خانمها در پایان سن باروری تصمیم به بارداری می‌گیرند و زمان و شرایط کافی برای تولد چندین فرزند ندارند.
- تغییرات فرهنگی باعث می‌شود دوستان و آشنایان، والدین جوان را ترغیب به تک فرزندی کنند. بسیاری از والدین، تولد فرزندان بیشتر را مانع تفریح و لذت بردن از زندگی می‌دانند و حتی فکر می‌کنند فرزندان بیشتر جلوی پیشرفت آنها را می‌گیرند.
تاثیرات تک فرزندی در کودکی و بزرگسالی
مزایای تک فرزندی
- والدین تمام وقت و انرژی خود را صرف یک فرزند می‌کنند و او در مرکز توجه قرار دارد.
- فرزند وقت بیشتری را با پدر و مادر می‌گذراند و فرصت دارد روابط نزدیکتری را تجربه کند.
- هزینه‌های زندگی کمتر است و والدین مجبور نیستند ساعات طولانی برای تامین مخارج چند فرزند کار کنند.
- در خانواده‌هایی که چند فرزند دارند، والدین اغلب فرزندان را با هم مقایسه می‌کنند. این مقایسه در خانواده تک فرزند دیده نمی‌شود و درنتیجه کودک از تاثیرات بد حاصل از مقایسه شدن در امان است.
- تک فرزندها معمولا نظم را به‌خوبی رعایت می‌کنند و مسئولیت‌پذیرند. همچنین اکثر آنها اعتماد به نفس بالایی دارند.
معایب تک فرزندی
- کودکانی که تک فرزند هستند، همبازی در خانه ندارند و احساس تنهایی می‌کنند.
- چون خواهر و برادری در خانه وجود ندارد، ارتباط سازنده‌ای شکل نمی‌گیرد و کودک، حمایت کمتری را هم تجربه می‌کند.
- کودک فقط از پدر و مادرش الگوبرداری می‌کند، درنتیجه رفتارش بیشتر شبیه بزرگترهاست و بسیاری از لذتهای کودکی را تجربه نمی‌کند.
- به دلیل اینکه تمام توجه و تمرکز والدین، معطوف به تک فرزند است او برای برآورده کردن آرزوهای پدر و مادر، فشار زیادی را تحمل می‌کند.
- تک فرزندها اغلب کمالگرا هستند و به سختی احساس رضایت می‌کنند.
- در بزرگسالی، مسئولیت نگهداری از والدین و رسیدگی به آنها به عهده تک فرزند است و او بابت تمایل به استقلال و رسیدن به آرزوهایش، دچار عذاب وجدان می‌شود.
- تک فرزندها نسبت به برآورده نشدن نیازهایشان، حساسند و زود ناراحت می‌شوند.
- اگر به دلیل تک بودن، بلافاصله به خواسته‌های آنها پاسخ داده شود، صبر کردن را یاد نمی‌گیرند و فکر می‌کنند جامعه هم بعدها همین رفتار را با آنها خواهد داشت.
- اگر تعامل مناسب با همسالان و روابط صمیمانه در زندگی تک فرزندها وجود نداشته باشد، مهارت همدلی را یاد نمی‌گیرند و همچنین در آینده مستعد افسردگی و اضطراب می‌شوند.
این نکته را نباید فراموش کنیم که هر انسانی ویژگیهای خاص خودش را دارد و عوامل متعددی در شکل‌گیری شخصیت یک فرد، موثرند. پس نمی‌توانیم بگوییم همه تک فرزندها مثل هم هستند.
شیوه تربیت و محیط خانوادگی و ویژگیهای خلقی کودک هم در شخصیت کودک و بروز صفات او تاثیرگذارند.
روش مناسب تربیت کودک در تک فرزندی
- برای اینکه کودک احساس تنهایی نکند، فرصتهایی را فراهم کنید تا با همسالانش بازی کند. درست است که شما به‌عنوان والدین تمام محبت و توجه خود را نثار او می‌کنید؛ اما کودک نیاز دارد با هم‌سن و سالهایش تعامل داشته باشد. دورهمیهای دوستانه با بچه‌های فامیل یا همسایه و حضور او در جمعهای کودکانه باعث می‌شود ارتباط اجتماعی را یاد بگیرد.
- به کودک کمک کنید تا مستقل و مسئولیت‌پذیر شود؛ در انجام کارهای خانه و درحد توانش برای او وظایفی را درنظر بگیرید و بااقتدار بر انجام آن نظارت کنید. درست است که می‌توانید تمام وقت و انرژی خود را صرف تک فرزندتان کنید؛ اما گاهی اجازه دهید او خودش برای اوقات فراغتش برنامه‌ریزی کند و یاد بگیرد خودش را سرگرم کند.
- او تنها فرزند شماست؛ اما یک انسان مستقل است که حق دارد به دنبال علائق خود برود و در مسیر آرزوهایش حرکت کند. فرزندتان را برای برآورده کردن آرزوهایتان تحت فشار نگذارید.
- کمالگرا نباشید و انتظارات خود را از او درحد توانش متعادل نگه دارید.
- قوانینی برای خانه تعیین کنید و از او بخواهید آنها را رعایت کند.
- برای تامین خواسته‌هایش محدودیتهای منطقی قائل شوید: کمک کنید یاد بگیرد صبور باشد.
- بیش از حد او را تشویق نکنید و برای انجام کارهای ساده و وظایفش به او هدیه ندهید.
- به‌عنوان یک انسان به او اجازه دهید احساسات مختلفی مانند خشم و غم را تجربه کند. زندگی واقعی پر از موقعیتهای شاد و ناراحت‌کننده است. بگذارید با احساساتش راحت باشد و آنها را طبیعی بداند.
داشتن یک فرزند بهتر است یا چند فرزند؟
داشتن خانواده پرجمعیت مزایای زیادی دارد که نمی‌توان آنها را نادیده گرفت؛ مثل برخورداری از حمایت خواهر و برادرها و یادگیری مهارتهای متنوع زندگی اجتماعی.
ازطرفی تک فرزندی هم مزایا و معایبی دارد.
اما نکته مهم اینجاست که باید براساس شرایط خودتان درباره تعداد فرزندان تصمیم بگیرید. نه تک فرزندی آنقدر که درباره‌اش صحبت می‌شود، بد است و نه چند فرزندی، به آن سختی است که فکر می‌کنید.
تولد فرزند دوم، محیط خانواده را شادتر و پویاتر می‌کند؛ اما چنانچه بدون آمادگی انجام شود چالشهای زیادی را به همراه خواهد داشت.
برای اینکه درباره تولد فرزند دوم تصمیم بگیرید به جنبه‌های مختلف آن فکر کنید. روابط زناشویی شما و میزان توجهتان به فرزند اول، نباید تحت تاثیر این مساله قرار گیرد.
اگر شرایط مناسبی برای تولد فرزند دوم ندارید، به‌خاطر فرزند اولتان یا حرف دیگران عذاب وجدان نداشته باشید. اگر هم می‌توانید فرزندان بیشتری داشته باشید، خودتان را از لذت داشتن خانواده بزرگتر و شادتر محروم نکنید.
مقالات مشابه:
قانون گذاری برای کودکان در منزل
والد کامل یا والد کافی؟ مساله این است
آیا می‌دانید بازی درمانی چه تاثیری بر اضطراب جدایی در کودکان دارد؟
آیا این مطلب برایتان مفید بود؟
