شکل گیری عادات بد و روش های تغییر عادات بد
مدت زمان تخمینی مطالعه: 7 دقیقه
چطور می‌توانید عادات بد را راحت‌تر تغییر دهید؟
تغییر عادات یکی از سخت‌ترین چالشهای زندگی اغلب افراد است، به اندازه‌ای که برخی حاضرند مشکلات حاصل از یک عادت بد را تحمل کنند، ولی تن به تغییر آن عادت ندهند.
در این مقاله با هم دلایل سختی تغییر عادت را بررسی می‌کنیم و با چند راهکار موثر برای تغییر عادات آشنا می‌شویم.
فهرست مطالب
نحوه شکل‌گیری عادتها
وقتی برای اولین بار کاری را انجام می‌دهیم، باید تمام دقت و هشیاری خود را به کار بگیریم تا آن کار به درستی انجام شود. شاید هم انجام آن برایمان سخت باشد.
اما وقتی چند بار آن را تکرار کنیم، کم‌کم انجامش برایمان راحت‌تر می‌شود طوری که حتی به صورت ناخودآگاه و بدون نیاز به دقت فراوان می‌توانیم از عهده انجام آن برآییم. در این مرحله آن کار برایمان به صورت عادت درآمده است.
مدت زمانی که طول می‌کشد تا یک رفتار به شکل عادت دربیاید با توجه به نوع رفتار، ویژگیهای شخصیتی شما و تناوب تکرار آن متفاوت است. گاهی سالها زمان صرف می‌شود تا یک رفتار به صورت عادت درآید پس نمی‌توان به راحتی عادتها را تغییر داد.
نمونه‌هایی از عادتهای بد
هر عادتی که موجب اختلال در کارکردهای ما شود و یا جلوی موفقیت و آرامش ما را بگیرد می‌تواند یک عادت بد باشد؛ گرچه تعریف عادت بد در فرهنگها و سبکهای مختلف زندگی متفاوت است.
- الگوی خواب و بیداری که برای سلامتی مضر است مانند دیر خوابیدن در شب، خواب ناکافی و یا برنامه نامنظم خواب و بیداری که موجب اختلال در عملکرد سیستمهای بدن و خستگی دائمی می‌شود.
- رژیم غذایی ناسالم مانند خوردن غذاهای سرخ شده و فست فود به دفعات در طول هفته، حذف یک وعده غذایی، مصرف زیاد کافئین، پرخوری یا تند غذا خوردن
- سیگار کشیدن
- رعایت نکردن بهداشت شخصی
- استفاده زیاد و غیرضروری از لوازم الکترونیکی مانند تلفن همراه
- عادتهایی که در روند کار روزانه شما اختلال ایجاد می‌کنند مانند اهمالکاری، نداشتن برنامه، مکالمه طولانی و غیرضروری با تلفن، پرسه زدن در مراکز خرید، خواب طولانی روزانه، تماشای برنامه‌ها و سریالهای غیرمفید
ضرورت ترک عادتهای بد
برخی از عادتها شاید در نگاه اول خیلی بد به نظر نرسند، اما در طولانی مدت بهره‌وری شما را کم می‌کنند، آرامشتان را از بین می‌برند و مانع پیشرفت شما در زندگی می‌شوند. احتمالا این تجربه را داشته‌اید که برای انجام کار و یا رسیدن به هدف مهمی برنامه‌ریزی کرده‌اید؛ اما زمانتان را بیهوده صرف انجام کارهای دیگر کرده‌اید و فرصتهای پیش رویتان را از دست داده‌اید. گاهی عادتهای کوچک روزانه اصلا به چشم نمی‌آیند. برای یافتن عادتهای نامناسب زندگی خود، چند روز وقت بگذارید و تک‌تک کارهایی را که بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب انجام می‌دهید تا وقتی که شب دوباره بخوابید یادداشت کنید. بعد از مدتی با مرور آنها متوجه عادتهای کوچکی می‌شوید که بدون اینکه بدانید انرژی و وقت شما را می‌دزدیدند. اگر بدانید با ترک این عادتها انرژی و زمان زیادی برای رسیدن به آرزوهایتان خواهید داشت، آیا برای ترکشان اقدام نمی‌کنید؟
علت سخت بودن ترک عادت
پس از تکرار یک رفتار، به دفعات و در طول زمان، مسیرهای عصبی در مغز شکل می‌گیرند و پس از آن شما بخش زیادی از آن کار را به صورت ناخودآگاه انجام می‌دهید؛ درنتیجه این کارها را بدون اینکه نیاز به دقت و صرف انرژی زیادی داشته باشد، انجام می‌دهید.
حال اگر بخواهید برخلاف عادت خود کار جدیدی را انجام دهید، باید انرژی زیادی صرف کنید و انجام آن برایتان مشکل خواهد بود.
به همین دلیل ترک عادت بسیار دشوار است. اکثر افرادی که تصمیم می‌گیرند عادت بدی را ترک کنند، وقتی با سختی این کار مواجه می‌شوند، احساس ناتوانی می‌کنند و قید آن را می‌زنند.
راهکارهایی برای ترک عادات بد
- عواملی که شما را به انجام آن کار تشویق می‌کنند، شناسایی کنید. ببینید چه مواقعی بیشتر تمایل به انجام آن پیدا می‌کنید.
- محیط اطرافتان را از هر چیزی که موجب فعال شدن عادت بد شما می‌شود، پاکسازی کنید؛ مثلا اگر صبح بلافاصله پس از بیدار شدن، تلفن همراهتان را چک می‌کنید، از امشب هنگام خواب، آن را خاموش کنید و دور از تختخوابتان قرار دهید.
- ترک عادت کار دشواری است؛ شاید بهتر باشد عادتهای بد را با عادات خوب جایگزین کنید مثلا اگر عادت دارید هنگام تماشای فیلم یا درس خواندن، چیزی میل کنید به جای خوردن تنقلات چرب و شور، از سبزیجات و میوه استفاده کنید.
- عادتها یک شبه به وجود نمی‌آیند، پس انتظار نداشته باشید که به راحتی و در مدت کوتاهی بتوانید آنها را تغییر دهید. برای تغییر عادتها به خودتان زمان کافی بدهید.
- احتمالا فشار زیادی را تحمل خواهید کرد، پس با خودتان مهربان باشید و همین که تصمیم به تغییر عادتهایتان گرفتید به خود افتخار کنید.
روشهایی برای ایجاد عادتهای خوب
- عادت جدید باید با سبک زندگی شما همخوانی داشته باشد؛ اگر هرگز سحرخیز نبوده‌اید، برای شروع ورزش، کوهنوردی در صبح روز جمعه را انتخاب نکنید. برنامه ورزش خود را در ساعاتی قرار دهید که انجام آن برایتان راحت‌تر باشد. اگر واقعا قصد دارید صبحها به کوهنوردی بروید، شاید بهتر باشد ابتدا روی عادت خوب سحرخیزی تمرکز کنید و پس از اینکه این عادت خوب، جزئی از زندگی شما شد سپس برای ورزش صبحگاهی برنامه‌ریزی کنید.
- اگر فکر می‌کنید به تنهایی پشتکار لازم برای ایجاد تغییر را ندارید با گروهی از دوستان همراه شوید و یا برای تشویق و حمایت از نزدیکانتان کمک بخواهید.
- موفقیتهای کوچک به شما انگیزه می‌دهند. هدفتان را به قدمهای کوچک تقسیم کنید و برای برداشتن هر قدم، خودتان را تشویق کنید.
- خود را با کسی مقایسه نکنید. انجام کارهایی که برای برخی از افراد راحت است، ممکن است برای دیگران یک چالش جدی محسوب شود. معیارتان برای تغییر، گذشته خودتان باشد. همین که تصمیم گرفته‌اید یک عادت خوب را به زندگیتان اضافه کنید باید به خودتان افتخار کنید.
فراموش نکنید تغییر عادات بد کار راحتی نیست. عادتها در طول سالها در وجودتان شکل گرفته‌اند. یک تکه کاغذ بردارید و در آن بنویسید اگر عادت بدتان را ترک نکنید در آینده چه مشکلاتی برایتان پیش می‌آید یا چه موقعیتها و پیشرفتهایی را از دست می‌دهید. هر وقت که در فرایند ترک عادت، به مشکلی برخوردید یا به خاطر سختی آن، خواستید ترک عادت را فراموش کنید و به زندگی قبلی برگردید، این نوشته را دوباره بخوانید. ببیندید سختیهایی که تحمل می‌کنید ارزش رسیدن به موفقیت و آرامش در آینده را دارد یا نه.
آیا این مطلب برایتان مفید بود؟
