افسردگی در مردان، علت، پیشگیری، درمان

افسردگی در مردان چه نشانه‌هایی دارد؟ چرا مردان افسرده می‌شوند؟ چه راهکارهایی برای درمان افسردگی مردان وجود دارد؟

یک اشتباه رایج فرهنگی وجود دارد که از کودکی به پسربچه‌ها گفته می‌شود: «مرد که گریه نمی‌کنه!»

همین موضوع باعث می‌شود مردان تمایلی به صحبت درباره احساسی مانند غم، اندوه یا دلتنگی نداشته باشند؛ همچنین با وجود تجربه نشانه‌های افسردگی از مراجعه به روانشناس برای درمان آن خودداری می‌کنند.

همه انسانها احساسات متفاوتی را در طول زندگی خود تجربه می‌کنند و داشتن انواع احساسات برای هیچ جنسیتی نقطه‌ضعف محسوب نمی‌شود.

در این مقاله علت افسردگی مردان و روشهای پیشگیری و درمان آن را بررسی می‌کنیم.

نشانه‌ های افسردگی در مردان

نشانه‌های جسمی افسردگی در مردان

• در مردانی که برای درمان به روانشناس مراجعه نمی‌کنند، نشانه‌های جسمی به پزشک کمک می‌کند افسردگی را شناسایی و فرد را به روان‌درمانی ترغیب کند.
• ممکن است فرد دردهای مزمنی را در ناحیه قفسه سینه، سر و عضلات پشت و کمر حس کند که دلیل آناتومیک ندارد.
• مشکلات گوارشی مثل یبوست یا اسهال، تپش قلب، تنگی نفس و خستگی دائم از دیگر نشانه‌های رایج در افسردگی مردان است.
• الگوی خواب و تغذیه فرد تغییر می‌کند. اختلال خواب شامل بی‌خوابی، پرخوابی، کابوس و خواب‌آلودگی در طول روز رایج است. همچنین ممکن است فرد اشتهای خود را از دست بدهد و به شدت وزن کم کند.
• اکثر افراد دچار مشکلات هورمونی و جنسی از جمله اختلال در نعوظ و کاهش میل جنسی می‌شوند.

نشانه‌های رفتاری و روانی افسردگی در مردان

• بروز احساس غم و اندوه در زنان افسرده بیشتر است و مردان هنگام افسردگی بیشتر احساس خشم را از خود بروز می‌دهند. زنان معمولا گریه می‌کنند؛ اما پرخاشگری، تحریک‌پذیری و آشفتگی در مردان رایج‌تر است.
• تفاوت نشانه‌ها در زنان و مردان هم به ویژگیهای متفاوت دو جنس در بیان احساسات و هم به انتظار متفاوت جامعه از آنها برمی‌گردد. مردان سعی می‌کنند تا جایی که ممکن است خود را قوی نشان دهند و علائم افسردگی را پنهان کنند؛ درحالیکه زنان بیشتر تمایل دارند از حمایت عاطفی اطرافیان برخوردار شوند و درددل کنند.
• تمرکز و حافظه در فرد مبتلا به افسردگی مختل می‌شود و او در انجام مسئولیتهای فردی و شغلی با مشکل مواجه می‌شود.
• کارهایی که قبلا برایش لذتبخش بوده، دیگر لذتی ندارند. از حضور در جمع خانواده و دوستان پرهیز می‌کند و دچار انزوای اجتماعی می‌شود.
• در روابط صمیمانه تمایل به کنترل کردن طرف مقابل یا توهین به اطرافیان دارد.
• وسواس فکری، نگرانی و احساس گناه از دیگر نشانه‌های افسردگی در مردان است.
• ممکن است به رفتارهای پرخطری مانند رانندگی خطرناک، قمار یا رابطه جنسی آسیب‌رسان روی آورد.
• اعتیاد به کار، سوءمصرف مواد مخدر و افراط در نوشیدنیهای الکلی در مردان افسرده بیشتر دیده می‌شود.
• به ظاهر خود بی‌توجه است. اگر قبلا فرد مرتبی بوده، دیگر به تیپ، لباس، ریش و موهایش اهمیتی نمی‌دهد.
• احساس ناامیدی و پوچی می‌کند؛ به خودکشی فکر کرده، یا اقدام به این کار می‌کند.

علتهای افسردگی در مردان

در مراحل مختلف زندگی، چالشها و مشکلاتی وجود دارند که می‌توانند زمینه بروز افسردگی را در مردان فراهم کنند.

• ورشکستگی و مشکلات شدید اقتصادی یکی از عوامل مهم افسردگی در مردان است.
• برخی از مردان پس از بازنشستگی، به دلیل به‌هم خوردن برنامه روتین چند ساله، دچار سردرگمی و استرس می‌شوند. اگر فکر کنند دیگر برای جامعه و اطرافیان مفید نیستند، عزت نفسشان کاهش پیدا می‌کند.
• مشکلات عاطفی هم نقش مهمی در افسردگی مردان دارند. اگر مردان رابطه عاطفی دلخواهشان را از دست بدهند یا با مشکلی مانند خیانت همسر مواجه شوند، احتمال بروز افسردگی در آنها بیشتر می‌شود.
• برخی از مردان پس از تولد نوزادشان به دلایل مختلف افسردگی را تجربه می‌کنند. پدر شدن به‌ویژه برای اولین بار، مسئولیت زیادی را روی دوش مردان می‌گذارد. تامین هزینه‌های زندگی و مشکلات اقتصادی، نگرانی از آینده فرزند، احساس تنهایی ناشی از افسردگی پس از زایمان همسر یا کاهش رابطه صمیمانه بین زوجین مهمترین عواملی هستند که می‌توانند باعث ایجاد افسردگی در مردان شوند.
• مانند اکثر اختلالات روانی، داشتن زمینه ژنتیکی می‌تواند احتمال ابتلا به افسردگی را در افراد بالا ببرد. همچنین ویژگیهای شخصیتی برخی از افراد، آنها را برای افسردگی آماده‌تر می‌کند.

راهکارهای پیشگیری و درمان افسردگی در مردان

پیشگیری

• روشهای شناخت و بیان احساسات از کودکی هم باید به دختران و هم پسران آموزش داده شود. مردان و اطرافیانشان باید بدانند که انواع احساسات وجود دارند و بتوانند آنها را بپذیرند و درموردشان حرف بزنند.
• پسرها از کودکی طوری تربیت می‌شوند که همیشه مستقل و قوی باشند؛ یاد می‌گیرند آنها هستند که باید از خانواده حمایت عاطفی کنند. همسر، فرزندان و نزدیکان نباید نیاز مردان را به درک و پذیرفته شدن نادیده بگیرند.
• اطرافیان یک مرد به‌ویژه خانواده‌اش باید به او یادآوری کنند که برای باارزش و دوست‌داشتنی بودن نیازی به ثروت، قدرت و موقعیت اجتماعی فوق‌العاده ندارند. برخی از مردان آنقدر خودشان را درگیر ساعتهای طولانی کار، داروهای عضله‌ساز و جنگیدن برای خرید ماشین و خانه گرانقیمت می‌کنند که سلامتی روانی خود را از یاد می‌برند.
• یادگیری روشهای حل تعارض، حل مساله و روابط بین فردی به بهداشت روانی همه خانواده کمک می‌کند.
• سبک زندگی سالم شامل ورزش، استراحت و خواب کافی و استفاده از گروههای غذایی مختلف، با سلامت روح و جسم فرد کمک می‌کند.

روان‌درمانی

• مراجعه به روانشناس و روانپزشک به‌ویژه برای آقایان نیاز به فرهنگ‌سازی دارد. کمک گرفتن از متخصص برای حل مشکل روانی مشابه مراجعه به پزشک برای درمان بیماری جسمی است.
• راهکارهای مختلف درمانی مثل درمان شناختی رفتاری، روان‌درمانی پویشی یا سایر رویکردها به تشخیص روانشناس برای درمان فرد انتخاب می‌شوند.
• درمانهای روانی نیاز به تعهد، مداومت و پی‌گیری فرد، اعتماد او به روانشناس و حمایت خانواده دارند.

درمان دارویی

• درمان دارویی افسردگی در مردان با نظر روانپزشک و برحسب ضرورت انجام می‌شود. روانپزشک دوز داروها را با توجه به شدت علائم، تعیین می‌کند.
• برخی از داروهای ضدافسردگی عبارتند از: مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) مثل فلوکستین، فلوکسامین و سرترالین؛ مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی‌نفرین (SNRI)؛ مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز؛ داروهای سه‌حلقه‌ای ضدافسردگی مثل دوکسپین و برحسب نیاز برخی داروهای آنتی‌سایکوتیک. این داروها حتما باید با تجویز پزشک مصرف و زیرنظر او قطع شوند.

مردان نیمی از جمعیت جامعه را تشکیل می‌دهند و سلامت روان در آنها، تاثیر زیادی بر سلامت جامعه دارد. روشهای روان درمانی و دارویی در کنار آموزش روانی مدیریت چالشها، هم به درمان افسردگی در مردان کمک می‌کند و هم مانع بروز مجدد آن می‌شود.